หลวงปู่พ่อแม่ครูอาจารย์สมัยก่อนโดยมากท่านจะฉันหมาก (เคี้ยว ไม่ได้กลืนกิน) โดยเฉพาะพระกรรมฐาน วัดป่าสายหลวงปู่มั่น เหตุผลท่านฉันหมากนั้นผมเองก็ไม่ทราบแน่ชัด แต่หากจะกล่าวในทางที่เป็นกุศล ก็อาจจะเป็นไปได้ว่า
- พระท่านฉันหมากเพื่อกำจัดกลิ่นคาวอันเนื่องมากจากฉันภัตตาหารเสร็จ
- อาจจะได้ทำเนียมมาจากการเคี้ยวไม้ชำระฟัน ในสมัยก่อนไม่มีแปรงสีฟัน แม้ไม้เจียก็เข้าใจว่ามีการดัดแปลงทำขึ้นมาใช้เฉพาะพระภิกษุไทย แต่ไม้ชำระฟันในสมัยดั้งเดิมตามที่กล่าวไว้ในตำราเป็นไม้เนื้ออ่อนชนิดหนึ่งใช้เคี้ยวแล้วคายทิ้ง
- ในสมัยก่อนการรักษาโรคแผนปัจจุบันยังไม่แพร่หลาย โรงพยาบาลยังไม่มีมากแห่ง เมื่อชาวบ้านเจ็บไข้ได้ป่วยด้วยโรคผิวหนัง หรือโรคภัยต่าง ๆ นิยมมาให้หลวงพ่อหลวงปู่เสกคาถาพ่นรักษา และการรักษาด้วยคาถาตามแบบโบราณมักจะปูนในการป้ายหรือพ่นรักษา ซึ่งในแต่ละวันมาญาติโยมลูกศิษย์มาขอให้ท่านรักษาเป็นจำนวนมาก ท่านจึงต้องฉันหมากเพื่อใช้ในการอนุเคราะห์ญาติโยม บางคนขอชานหมากของท่านไปทาเพื่อรักษาโรคก็มี
- เป็นทำเนียมแต่โบราณ เมื่อแขกมาบ้านเรือนต้องทำการต้อนรับด้วยหมากพลูบุหรี่ โดยเฉพาะหมากถือว่าเป็นเครื่องต้อนรับที่มีเกียรติ เมื่อพระสงฆ์หรือเจ้านายมาบ้านจึงทำการต้อนรับด้วยหมาก ผมเคยอ่านเจอที่ไหนสักแห่ง เครื่องหมาก เป็นเครื่องประกอบยศก็มี
หลวงปู่ครูอาจารย์ท่านจะฉันหมากด้วยเหตุผลอะไรก็ตาม แต่ที่แน่ ๆ เมื่อเราผู้เป็นศิษย์ที่เคารพนับถือท่าน เมื่อเข้าไปกราบไหว้ท่าน เห็นท่านฉันหมากอยู่ เราก็อยากได้ชานหมากของท่านเพื่อนำไปเป็นที่ระลึกถึงครูอาจารย์ นำไปเป็นเครื่องรางพกติดตัวเพื่อเป็นสิริมงคล ครั้นมีผู้มาขอมากขึ้น มีศิษย์ต้องการมากขึ้น ท่านฉันหมากไม่ทัน ไม่พอแจก ท่านก็นำมาผสมสร้างเป็นวัตถุมงคลเสียเลย เป็นพระเครื่องบ้าง เครื่องรางลูกอมชานหมากบ้าง เพื่อที่จะได้แจกจ่ายลูกศิษย์ญาติโยมอย่างทั่วถึง
พระผงจันทร์ลอย เนื้อชานหมากของหลวงปู่ขาว อนาลโย วัดถ้ำกลองเพลนี้ก็เช่นเดียวกัน เชื่อว่าอันเนื่องมาจากผู้ที่เดินทางมากราบท่านต่างก็อยากได้ชานหมากที่ออกจากปากท่าน บางคนก็นั่งรอหน้ากุฏิตั้งแต่เช้า บางคนมาจากที่ไกลนานแค่ไหนก็นั่งรอ แต่บางคนมาแล้วไม่พบท่านก็อาจจะกลับไปด้วยความผิดหวัง แต่ด้วยความเมตตาจากองค์หลวงปู่ขาว ท่านจึงอนุญาตให้พระลูกศิษย์ที่อุปัฏฐากท่าน เก็บรวบรวมชานหมากเพื่อทำเป็นวัตถุมงคลแจกจ่ายให้เป็นกิจลักษณะ แจกจ่ายแม้ผู้มาทีหลัง แม้ไม่เจอหลวงปู่ก็ได้พระเนื้อหมากไปสักการะบูชาสืบมาจนถึงทุกวันนี้
บทความแนะนำ…
ชานหมาก หลวงพ่อคล้าย สุดยอดชานหมาก ที่ผมปรารถนา
ลูกอมชานหมาก หลวงปู่บุญพิน กตปุญโญ วัดผาเทพนิมิต
ชานหมากหลวงปู่ลี กุสลธโร วัดภูผาแดง อุดรธานี
