คาถา หัวใจแก้ว 8 ประการ คือ มะ ติ ยา โน มีที่มาอย่างไร -

เห็นว่าบทความนี้มีประโยชน์ โปรดแชร์....

คาถา หัวใจแก้ว 8 ประการ

มะ ติ ยา โน

ชื่อว่าคาถาหัวใจแก้ว 8 ประการ สิ่งแรกที่ผมนึกถึงคือ มรรคมีองค์ 8 ประการ ซึ่งปรากฏในบาลีธัมมจักกัปปวัตนสูตร ข้อความว่า

อะยะเมวะ อะริโย อัฏฐังคิโก มัคโค ฯ (ทางมีองค์ ๘ เครื่องไปจากข้าศึก คือกิเลสนี้เอง)

เสยยะถีทัง (ได้แก่สิ่งเหล่านี้คือ)

สัมมาทิฏฐิ (ปัญญาอันเห็นชอบ)

สัมมาสังกัปโป (ความดำริชอบ)

สัมมาวาจา (วาจาชอบ)

สัมมากัมมันโต (การงานชอบ)

สัมมาอาชีโว (เลี้ยงชีวิตชอบ)

สัมมาวายาโม (ความเพียรชอบ)

สัมมาสะติ (การระลึกชอบ)

สัมมาสะมาธิ (ความตั้งจิตชอบ)

ซึ่งสามารถถอดออกมาเป็นอักษรย่อเป็น มะ ติ ยา โม ไม่ใช่ มะ ติ ยา โน

ธีรโชติ เกิดแก้ว ได้อธิบายไว้ใน “การศึกษาอักษรย่อในคัมภีร์หัวใจ108 ในฐานะสื่อการสอนพระพุทธศาสนา” มะ ติ ยา โน ที่ถูกน่าจะเป็น มะ ติ ปา โน ซึ่งชื่อและอักษรย่อในหัวใจนี้สื่อถึงแก้ว 7 ประการของพระเจ้าจักรพรรดิและแก้วของ พระพุทธเจ้า ได้แก่ แก้วคือพระธรรม รวมเป็นแก้ว 8 ประการ

แหล่งที่มาของอักษรย่อในหัวใจแก้ว 8 ประการนี้ท่านพบในคัมภีร์วชิริสารัตถสังคหะ ผู้รจนาคัมภีร์ได้แสดงถึงที่มาของอักษรย่อทั้ง 4 ตัวนี้โดยประพันธ์เป็นคาถาไว้ว่า
จ ห อ ม อิค ปีติ สตฺต วสูภุปาลิโน
ส ธ วิป ป ส อูติ สตฺต วสูสยมฺภุโน.
แปล : แก้วของพระเจ้าจักรพรรดิ 7 ประการ คือ จ ห อ ม อิ ค ป
แก้วของพระพุทธเจ้า 7 ประการ คือ ส ธ วิ ปิ ป ส อุ.
(พระสิริรัตนปัญญามหาเถระ, ม.ป.ป., น. 10-11)

แก้ว 7 ประการ (สัตตรัตนะ) ของพระเจ้าจักรพรรดิ โบราณาจารย์ย่อมาจากศัพท์ต่อไปนี้
จ ย่อมาจาก จกฺกรตนํ แปลว่า จักรแก้ว
ห ย่อมาจาก หตฺถิรตนํ แปลว่า ช้างแก้ว
อ ย่อมาจาก อสฺสรตนํ แปลว่า ม้าแก้ว
ม ย่อมาจาก มณิรตนํ แปลว่า แก้วมณี
อิ ย่อมาจาก อิตฺถีรตนํ แปลว่า นางแก้ว
ค ย่อมาจาก คหปติรตนํ แปลว่า ขุนคลังแก้ว
ป ย่อมาจาก ปริณายกรตนํ แปลว่า ขุนพลแก้ว

แก้วประการที่ 8 คือ แก้วของพระพุทธเจ้า ท่านรวมเป็นหนึ่งเรียกว่า ธัมมรัตนะ หมายถึงแก้วคือธรรม
ตัวอย่างที่แสดงถึงแก้วคือธรรมในคาถานี้ไดแก่ โพชฌงค์ 7 ประการ ตามอักษรย่อทั้ง 7 ดังนี้
ส ย่อมาจาก สติสมฺโพชฺฌงฺครตนํ แปลว่า แก้วคือสติสัมโพชฌงค์
ธ ย่อมาจาก ธมฺมวิจยสมฺโพชฺฌงฺครตนํ แปลว่า แก้วคือธัมมวิจยสัมโพชฌงค์
วิ ย่อมาจาก วิริยสมฺโพชฺฌงฺครตนํ แปลว่า แก้วคือวิริยสัมโพชฌงค์
ปิ ย่อมาจาก ปีติสมฺโพชฺฌงฺครตนํ แปลว่า แก้วคือปีติสัมโพชฌงค์
ป ย่อมาจาก ปสฺสทฺธิสมฺโพชฺฌงฺครตนํ แปลว่า แก้วคือปัสสัทธิสัมโพชฌงค์
ส ย่อมาจาก สมาธิสมฺโพชฺฌงฺครตนํ แปลว่า แก้วคือสมาธิสัมโพชฌงค์
อุ ย่อมาจาก อุเปกฺขาสมฺโพชฺฌงฺครตนํ แปลว่า แก้วคืออุเบกขาสัมโพชฌงค์

พุทธคุณ คาถาหัวใจแก้ว 8 ประการ

โบราณาจารย์ได้นําชื่อหัวใจและอักษรย่อในหัวใจแก้ว 8 ประการนี้ไปใช้สื่อมิติทางความเชื่ออย่างหลากหลาย เช่น นําไปใช้เป็นอักขระ (ม ติ ยา โน) ลงยันต์ในแผ่นทองแดงหรือแผ่นเงินทําเป็นตะกรุดที่มีอานุภาพคงทนต่ออาวุธทั้งปวง (อุรคินทร์วิริยะบูรณะ, ม.ป.ป., น. 210)

ในส่วนของพุทธคุณคาถาหัวใจแก้ว 8 ประการผมขอเพิ่มตามความเชื่อความศรัทธาของผม ซึ่งถอดความหมายออกมาจากรัตนะ 7 ประการของพระเจ้าจักรพรรดิ คือ