พระพุทธศาสนา คืออะไร
พระพุทธศาสนาอาจมีคำจำกัดความ และคำอธิบายจากประเด็นต่าง ๆ ดังต่อไปนี้
๑. พระพุทธศาสนา คือ คำสั่งสอนของพระพุทธเจ้า (พระพุทธเจ้า คือท่านผู้ตรัสรู้ หรือผู้รู้อย่างแจ่มแจ้ง) ซึ่งแนะนำให้ยกฐานะของมนุษยชาติขึ้นสู่ความบริสุทธิ์ สะอาด (ด้วยศีล) ความสงบระงับ (ด้วยสมาธิ) และความเข้าใจแจ่มแจ้ง (ด้วยปัญญา)
๒. พระพุทธศาสนา คือ ศาสนาที่พระพุทธเจ้าทรงก่อตั้งขึ้นเพื่อประโยชน์ของคนหมู่มาก เพื่อความสุขของคนหมู่มาก และเพื่ออนุเคราะห์โลกบุคคลจากทุกสาขาความเป็นอยู่ อาจนำคำสอนไปประพฤติปฏิบัติได้ตามความสามารถ และความพอใจของตน
๓. พระพุทธศาสนา เป็นศาสนาแห่งการพิจารณาเหตุผลและการปฏิบัติเพื่อช่วยตัวเอง พึ่งตัวเอง และขยายความช่วยเหลือไปสู่ผู้อื่นด้วยความปรารถนาดี (เมตตา) และความคิดช่วยให้พ้นทุกข์ (กรุณา)
๔. พระพุทธศาสนา เป็นทั้งปรัชญาและการปฏิบัติ แม้จะยอมรับความมีอยู่ของเทพ แต่ก็มิได้สอนให้เชื่อในเทพผู้ยิ่งใหญ่ว่าเป็นส่วนสำคัญของศาสนา แต่กลับสอนผู้นับถือให้มีคุณธรรม เช่น ความละอายใจที่จะทำความชั่ว (หิริ)และความเกรงกลัวที่จะทำความชั่ว (โอตตัปปะ) อันเป็นคุณธรรมที่ทำคนให้เป็นเทพแทน พระพุทธศาสนาสอนให้พุทธศาสนิกชน มีคุณสมบัติ คือศรัทธา ความเชื่อที่ถูก ศีล ความประพฤติดีงาม สุตตะ การหาความรู้ จาคะ การเอื้อเฟื้อให้ปัน และปัญญา ความรู้แจ้งเห็นจริง (โปรดสังเกตว่าทุกแห่งที่สอนให้มีศรัทธา จะสอนปัญญาไว้กำกับเป็นข้อสุดท้ายเสมอ) คุณธรรมเหล่านี้ทำคนให้เป็นเทพในชีวิตนี้ (โดยไม่ต้องรอให้ตายเสียก่อน) พระพุทธศาสนาสอนว่า เทพโดยความบริสุทธิ์ เป็นอิสระจากกิเลส คือความโลภ ความโกรธ และความหลง นับว่าเป็นผู้ประเสริฐสุด
๕. พระพุทธศาสนา อาจกล่าวโดยสรุปเพื่อความเข้าใจอย่างกว้าง ๆ ดังต่อไปนี้
ประเทศที่เกิด : อินเดีย
กาลเวลาที่เกิด : ศตวรรษที่ ๖ ก่อนคริสตศก
ผู้ก่อตั้ง: พระพุทธเจ้า (ท่านผู้ตรัสรู้) ผู้เป็นเจ้าชายสิทธัตถะหรือ สิทธารถ มาก่อนผู้มีพระนามทางพระโคตรว่าโคตมะแห่งศากยวงศ์
หลักคำสอน: เว้นความชั่วทั้งปวง ทำความดี และชำระจิตใจให้สะอาด
ประเภทของศาสนา: เป็นศาสนาสากล คือ แพร่ออกไปสู่หลายประเทศ เป็นศาสนาอเทวนิยม คือ มิได้ถือว่ามีเทพเจ้าเป็นศูนย์กลางของคำสอน
นิกายที่สำคัญ: เถรวาท (ใช้คำสอนดั้งเดิมเป็นหลักไม่เปลี่ยนแปลงหลักคำสอน) มหายาน (เพิ่มเติมและเปลี่ยนแปลงหลักบางประการไปจากเดิม)
การรวมตัวของความแตกต่าง: องค์การพุทธศาสนิกสัมพันธ์แห่งโลก (พ.ส.ล. เป็นองค์การระดับโลก เพื่อความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของพุทธศาสนิกชนทั่วโลกมีศูนย์ส่วนภูมิภาค ๑๒๓ แห่ง ใน ๓๗ ประเทศ (ปีพ.ศ. ๒๕๓๖) สำนักงานใหญ่ขององค์การนี้ตั้งอยู่เป็นการถาวรในประเทศไทย
