พระสาม และ พระสี่ ในที่นี้หมายถึงพระพุทธที่สร้างด้วยเนื้อเมฆพัด (ชื่อโลหะสีดำเป็นมันวาวเป็นสีออกเขียวคล้ายปีกแมลงทับ เกิดจากการเอาตะกั่วกับทองแดงมาหุงเข้าด้วยกัน แล้วซัดด้วยกำมะถัน, เรียกพระเครื่องที่ทำด้วยโลหะชนิดนี้ว่า พระเมฆพัด หรือพระเนื้อเมฆพัด.) รูปทรงคล้ายพีระมิด ถ้ามีสามด้านก็จะมีพระพุทธรูปทั้งสามด้านเรียกว่าพระสาม ถ้ามีสี่ด้านก็จะมีพระพุทธรูปทั้งสี่ด้านเรียกว่าพระสี่หรือเรียกให้สวยงามว่าพระพรหมสี่หน้าซึ่งอันที่จริงแล้วไม่เกี่ยวข้องกับพระพรหมแต่อย่างใด พระสามและพระสี่นี้จัดสร้างโดยพระเกจิชื่อดัง ได้แก่หลวงพ่ออี๋ วัดสัตหีบ จังหวัดชลบุรี เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2483-2486
ความหมายของพระสี่ และ พระสาม หลวงพ่ออี๋ วัดสัตหีบ
สืบเนื่องมาจากมีผู้สนใจวัตถุมงคลหลวงพ่ออี๋ท่านหนึ่งสอบถามมาว่าผมมีพระพรหมสี่หน้าหลวงพ่ออี๋ไหม? ผมตอบว่าไม่มี มีแต่พระสาม เขาบอกว่าเขาชอบพระสี่พระพรหมสี่หน้ามากกว่าเพราะความหมายดี จึงทำให้ผมคิดว่า พระสี่มีความหมายดีอย่างไร แล้วพระสามไม่มีความหมายที่ดีบ้างหรือ ผมจึงมาคิดความหมายดี ๆ ให้แก่พระสามพระสี่ดูตามสติปัญญาของผม โดยเริ่มที่พระสี่ซึ่งผมเคยเขียนไว้แล้ว
ความหมายของพระสี่ หรือพรหมสี่หน้า หลวงพ่ออี๋
พระสี่หน้า หรือพระพรหมสี่หน้า หลวงพ่ออี๋ วัดสัตหีบ ไม่ได้หมายความว่าเป็นรูปของพระพรหมที่เป็นเทพเจ้าชั้นพรหม แต่เป็นพระพุทธ หรือพระพุทธรูปขนาดเล็ก ๔ ด้าน จึงไม่ใช่พระพรหมที่เป็นเทพเจ้า เหตุที่เรียกว่าพระพรหมสี่หน้าก็อาจจะเพราะว่ามีสี่ด้านจึงเรียกว่าพระพรหมสี่หน้าเลย เพื่อที่จะได้ง่ายต่อการจดจำ มีชื่อเป็นมงคล หรือถ้าเป็นการตลาดก็เพื่อจะให้เข้าถึงผู้คนได้ง่าย ขายก็ง่ายได้ราคา
พระเครื่องหลายพิมพ์ถูกเรียกชื่อที่แปลกแตกต่างออกไป จนทำให้คนเข้าใจผิดก็มี เช่น พระขุนแผนบ้านกร่างซึ่งบางคนเข้าใจว่าคือขุนแผนในวรรณคดี พระมเหศวร เป็นชื่อเรียกพระศิวะเทพเจ้าของฮินดูแต่คนไทยนำมาใช้เรียกพระพุทธพิมพ์หนึ่งที่กดพิมพ์สวนกัน
- พระพุทธสี่ทิศ สี่ด้าน อาจจะหมายถึงพระพุทธเจ้าที่ 4 พระองค์ที่ได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าแล้วในกัปป์ ได้แก่พระกกุสันธพุทธเจ้า พระโกนาคมนพุทธเจ้า พระกัสสปพุทธเจ้า พระโคตมพุทธเจ้า
- หรืออาจจะเป็นพระพุทธเจ้าพระองค์ปัจจุบันนี้ แต่สร้างเป็นสี่ทิศ หมายถึงพระองค์โปรดสัตว์ทั้งสี่ทิศ
- หมายถึงพรหมวิหารธรรมของพระพุทธเจ้า ของพรหม อันได้แก่ เมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา
- สร้างเพื่อให้สื่อความหมายในการคุ้มครองผู้นำไปบูชาจากอันตรายทั้งหลายที่มาจากทิศทั้ง 4
- สร้างเพื่อให้ผู้นำบูชามีพรหมวิหารธรรมอยู่ในใจ
ความหมายของพระสาม หลวงพ่ออี๋
- พระสามสื่อความหมายถึงพุทธคุณทั้ง 3 ประการ อันได้แก่ พระปัญญาคุณ พระวิสุทธิคุณ พระมหากรุณาธิคุณ
- พระสามสื่อความหมายถึงพระพุทธเจ้าทั้ง 3 ประเภท ได้แก่ พระปัญญาธิกพุทธเจ้า พระสัทธาธิกพุทธเจ้า พระวิริยาธิกพุทธเจ้า
- พระสามสื่อความหมายถึงพระพุทธเจ้าผู้เป็นจอมไตร คือเป็นใหญ่ในภพทั้งสาม ได้แก่ กามภพ รูปภพ อรูปภพ หรือตามภาษาวรรณคดี คือโลกบาดาล โลกมนุษย์ โลกสวรรค์ อาจจะกล่าวได้ว่า ผู้บูชาระลึกนึกถึงพระสามนั้นย่อมได้รับความคุ้มครองในโลกทั้งสาม จะเกิดในภพภูมิใดก็มีพระพุทธเป็นสรณะ มีคุณความดีเป็นเครื่องตามหนุนมีบุญคอยค้ำชู
- พระสามสื่อความหมายถึง พระพุทธเจ้าในอดีต ปัจจุบัน และในอนาคต
- พระสามสื่อความหมายถึง ศีล สมาธิ ปัญญา
จะเห็นว่า พระสามนั้นสื่อความหมายดี ๆ ได้มากมาย มีความชัดเจนกว่าพระสี่ และนี่แค่สติปัญญาน้อย ๆ ของผมที่คิดได้เท่านั้น ยิ่งคนมีสติปัญญาดี มีการศึกษามาก เป็นนักปราชญ์ย่อมคิดความหมายดี ๆ ได้มากกว่านี้อีกหลายเท่า
