พระเครื่องที่พบในเมืองไทยที่อายุเก่าแก่ที่สุดน่าจะเป็นพระกรุนาดูน ถัดลงมาก็เป็นพระรอดมหาวัน นอกจากนั้นพบพระเครื่องจากกรต่าง ๆ มากมาย ไม่ว่าจะเป็นพระเนื้อดิน พระเนื้อชิน พระเนื้อผง ในรูปแบบพิมพ์ต่าง ๆ อีกมากมาย เป็นเครื่องบ่งบอกว่าดินแถมสุวรรณภูมิแห่งนี้เกี่ยวข้องกับพระพิมพ์ขนาดเล็กที่เรียกว่าพระเครื่องมานานแล้ว อาจจะเพราะแผ่นดินทองนี้มีพระกรุพระเครื่องมากมายจึงทำให้หลายคนหันมาสนใจศึกษาพร้อมกัยสะสมพระเครื่อง จนในที่สุดพระเครื่องได้แทรกเข้ามาอยู่ในวิถีชีวิตของผู้คนในทุกวงการ คิดง่าย ๆ ไม่มีบ้านไหนที่เป็นชาวไทยพุทธที่ไม่มีพระเครื่องอยู่ในบ้านตนเอง
9 คุณค่า 9 คุณประโยชน์ของการมีพระเครื่อง
9 ข้อ หรืออาจจะมากกว่านั้น ผมรวมทุกอย่างไว้ทั้งประโยชน์ของการสะสมพระเครื่อง คุณค่าของพระเครื่อง หรือแรงบันดาลใจอันนำมาสู่การสะสมพระเครื่อง ผมสรุปมาได้ 9 ข้อ ดังนี้ ศรัทธา อาศัยพุทธคุณ หนุนที่พึ่งทางใจ ได้เผยแผ่พระศาสนา ศึกษาพุทธประวัติ ขัดเกลากิเลสมาร งานอดิเรกไร้ทุกข์ สนุกกับเพื่อนรู้ใจ ได้เครื่องประดับชั้นสูง
- ศรัทธา
ขอเริ่มด้วยคำว่า “ศรัทธา” ซึ่งหมายถึงศรัทธาอันเป็นเหตุให้มีการสะสสมพระเครื่องและเป็นการเพิ่มพูนความศรัทธาในพระพุทธศาสนาอีกด้วย บางท่านมีความศรัทธาในพระในมวลสารของพระเครื่อง บางท่านมีความศรัทธาในความเก่าขององค์พระ บางท่านก็ศรัทธาในพระเกจินั้น การได้สะสมพระเครื่องที่เราชื่นชอบ การได้ส่องพระที่ถูกใจ ได้ได้ครอบครองพระเครื่องในฝันเป็นการเพิ่มพูนและประคับประครองศรัทธาของเราไว้ให้มั่นคงต่อไป - อาศัยพุทธคุณ
เรามีความเชื่อมาแต่โบราณว่า พระเครื่องที่สร้างเป็นรูปบบุคคลที่สูงสุดคือพระพุทธเจ้าผู้เป็นบรมครูของเทวดาและมนุษย์ทั้งหลายมีพลังแห่งพุทธคุณในตน ช่วยคุ้มครองป้องกันภัย เกิดเป็นเมตตามหานิยมแก่บุคคลทั่วไป หรือมิเช่นนั้น เหล่าเทวดาทั้งหลายที่อยู่เป็นบริวารพระเครื่องนั้น ๆ ก็จะอำนวยความเป็นสิริมงคลให้แก่ผู้บูชา - หนุนที่พึ่งทางใจ
มนุษย์เราเมื่อถูกภัยคุกคามย่อมเกิดความสะดุ้งกลัว พึ่งอาศัยต้นไม้บ้าง ภูเขาบ้าง จอมปลวกบ้าง ผีบรรพบุรุษบ้าง แต่นั่นไม่ใช่ที่พึ่งอันสูงสุด เมื่อรู้จักพระพุทธศาสนาจึงได้หันมาพึ่งพระพุทธเจ้า พระธรรมและพระสงฆ์ เพื่อให้ได้ระลึกเห็นคุณของพระรัตนตรัยได้ชัดยิ่งขึ้นจึงได้สร้างพระเครื่องขึ้นมาไว้ติดตัวบูชาเป็นเครื่องระลึกถึงที่พึ่งทางใจ - ได้เผยแผ่พระศาสนา
ผมเชื่อว่าฝรั่งหรือต่างชาติเห็นเราแขวนพระเครื่องเขาคงมีความสงสัย มีความอยากรู้ บางคนก็สอบถามว่าคืออะไร บางคนก็ขอดู ก็จะเป็นเหตุให้เขาได้รู้จักพระพุทธศาสนาในเบื้องต้น แม้การแขวนพระเครื่องไม่ใช่สิ่งที่พระพุทธเจ้าให้เผยแพร่หรือประกาศให้โลกรู้ก็ตาม แต่ก็เป็นจุดหนึ่งที่ทำให้คนบางจำพวกหันมาสนใจพระพุทธศาสนามากยิ่งขึ้น - ศึกษาพุทธประวัติ
พระเครื่องสร้างจากการณ์ที่เกิดขึ้นในพระพุทธประวัติ เช่น นำปางเหรือเหตุการณ์ในการตรัสรู้มาสร้างเป็นพระสมเด็จ นำเหตุการณ์ตอนที่พระพุทธเจ้าโปรดผกาพรหมมาสร้างเป็นพระเหนือพรหม นำเหตุการณ์ตอนที่พระศาสดาเสด็จไปห้ามพระญาติที่กำลังทะเลาะกันเรื่องน้ำมาสร้างเป็นพระพุทธรูปปางห้ามญาติ เมื่อเราได้เห็นพระพุทธรูปปางต่าง ๆ ปรากฏอยู่ในพิมพ์พระเครื่องก็เป็นเหตุเราอยากรู้จึงต้องสอบถามผู้รู้เกี่ยวกับความมาของปางนั้น ๆ เป็นการศึกษาพระพุทธประวัติอยู่ในตัว - ขัดเกลากิเลสมาร
ขณะที่ส่องพระด้วยความชอบใจหรือด้วยความศรัทธา จิตใจก็มุ่งมั่นอยู่ในองค์พระ ไม่ได้ส่งใจไปในทางอื่น ทำใจให้เป็นพุทธานุสสติซึ่งเป็นอารมณ์แห่งกรรมฐาน และอารมณ์แห่งกรรมฐานนี้แหล่ะ ข่มความโลภ โกรธ หลง ไว้ชั่วขณะ ละความเศร้าหมองแห่งจิตใจ แม้เป็นไปได้ในชั่วขณะก็ตาม ดีกว่าส่งอารมณ์ไปในทางโลภหรือโกรธหลงพยาบาทอาฆาตคนอื่น - งานอดิเรกไร้ทุกข์
การศึกษาพระเครื่อง การส่องพระเครื่องในยามว่างเป็นงานที่เบากายเบาจิต เป็นงานที่ปราศจากโทษไม่ได้สร้างความเดือดร้อนให้แก่ผู้อื่น เป็นการใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์หรืออย่างน้อยก็ไม่เกิดโทษต่อใคร ๆ ซึ่งดีกว่าการนำเวลาว่างไปเล่นการพนันหรือดื่มสุราเป็นแน่แท้ - สนุกกับเพื่อนรู้ใจ
ร้อยทั้งร้อยของผู้ที่สะสมพระเครื่อง ไม่ได้ส่องพระคนเดียว ไม่ได้เก็บศึกษาแล้วสะสมพระเครื่องคนเดียว แต่มีเพื่อนที่อยู่ในสายเดียวกัน ชอบเหมือนกันไว้ร่วมศึกษาแลกเปลี่ยนความรู้กันตลอดถึงมีการแลกเปลี่ยนพระเครื่องในกลุ่มเพื่อนที่รู้ใจกันอีกด้วย - ได้เครื่องประดับชั้นสูง
ข้อนี้ แม้ไม่ใช่ประโยชน์ของการสะสมพระเครื่องโดยตรงก็ตาม แต่ลองคิดดูระหว่างคนที่สร้อยคอเปล่า ๆ โดยไม่มีอะไร กับอีกคนแขวนพระเลี่ยมทองล้อมเพชร คนไหนจะดูดีกว่ากัน คนไหนจะเด่นกว่ากัน พระเครื่องจึงกลายเป็นเครื่องประดับโดยปริยาย
นอกจากคุณประโยชน์ของพระเครื่อง 9 ข้อที่ผมได้กล่าวมานี้ ก็มีคุณประโยชน์อีกข้อที่เซียนพระมักพูดกันเสมอ นั่นก็คือ “พระแท้ต้องขายได้” นั่นหมายความว่า พระเครื่องช่วยเราได้เมื่อยามขัดสน สามารถแลกเปลี่ยนเป็นเงินสดได้
