พระปรุหนัง เป็นพระกรุเนื้อชิน ศิลป์อยุธยาที่มาของการเรียกชื่อว่าพระปรุหนังนั้น ชื่อนี้ไม่ได้มีมาแต่โบราณหรือในสมัยที่สร้างพระพิมพ์นี้ แต่มาเรียกันทีหลัง เหตุเพราะว่า เป็นพระที่มีลักษณะพิมพ์ทรงองค์พระซึ่งช่างสมัยนั้นทำการเทหล่อเนื้อพระเป็นแผ่นบางเพื่อที่จะให้องค์พระที่ได้นั้นสามารถที่จะถูกเจาะให้โปร่งทะลุมีลวดลายฉลุได้จนมองดูคล้ายกับแผ่นหนังตะลุงหรือแผ่นหนังใหญ่ที่ใช้เชิดแสดงในงานการแสดงพื้นบ้าน แต่ถึงกระนั้นก็ตามยังมีพระบางองค์ที่เทหล่อมีความหนากว่าพระองค์อื่น ๆ ทั่วไปทำให้องค์พระตัน ไม่ทะลุเจาะโปร่งมีลวดลายฉลุได้ แต่ก็เรียกว่าพระปรุหนังเช่นกัน
ความพิเศษของพระปรุหนัง
- พระปรุหนังเป็นพระเนื้อชิน
- พระปรุหนัง ยุคต้นเป็นฝีมือช่างอู่ทอง ต่อมาเมื่อเมื่ออยุธยามีอิทธิพลจึงเป็นศิลปะอยุธยาช่างอยุธยา
- พระปรุหนัง ถือว่าเป็นพระเนื้อชินเงินอันดับหนึ่งแห่งกรุงเก่าพระนครศรีอยุธยา
- พระปรุหนัง ขุดเจอครั้งแรกที่วัดมหาธาตุ ซึ่งเป็นวัดที่สร้างขึ้นในสมัยอยุธยาตอนต้นและพบเป็นจำนวนมาก
- พระปรุหนังมีหลายพิมพ์ด้วยกัน เป็นต้นว่า พระปรุหนังพิมพ์บัวเบ็ด, พระปรุหนังพิมพ์บัวก้างปลา, พระปรุหนังพิมพ์ปรุหนังเดี่ยว, พระปรุหนังพิมพ์ปรุหนังลีลา ฯลฯ แต่พิมพ์ที่ได้รับความนิยมสุด คือ พระปรุหนังพิมพ์บัวเบ็ด
- พระปรุหนังนั้นมีทั้งแบบฉลุทั้งองค์ ครึ่งองค์ และไม่ฉลุคือตันทั้งองค์ก็มี
- พระปรุหนังไม่ว่าจะเป็นพระจากกรุไหนก็ตาม ทั้งหมดเป็นพระเนื้อชินเงินหรือชินปนตะกั่วทั้งนั้น
- พระปรุหนัง เป็นพระที่มีขนาดค่อนข้างใหญ่ ตัดกรอบสี่เหลี่ยม กว้างประมาณ 4.5 ซม. สูงประมาณ 5.0 ซม.
- พระปรุหนังเป็นพระเก่าที่มีผิวปรอทปกคลุมทั่วทั้งองค์พระ มีปิดทองเดิมมาจากกรุก็มี หรือบางองค์จะมีชาดแดงเก่าติดมาด้วย
- เอกลักษณ์เฉพาะของพระปรุหนัง คือตรงกลางจะเป็นรูปพระพุทธเจ้า มีพระสาวกยืนพนมมืออยู่ข้างซ้ายและข้างขวา ที่เศียรของพระสาวกทั้ง 2 จะมีลวดลายรอบเศียรโค้งมนขึ้นมาอย่างลงตัวสวยงามแล้วเชื่อมติดกับลวดลายกิ่งไม้ด้านบนมองดูสวยงามมาก ๆ
พระปรุหนังที่ได้รับความนิยม
พระปรุหนังที่ได้รับการค้นหามากใน google ซึ่งมีทั้งพระปรุหนังจากกรุเก่า และพระปรุหนังที่สร้างโดยพระเกจิยุคหลัง ดังนี้
- พระปรุหนังกรุวัดราชบูรณะ
- พระปรุหนังกรุวัดมหาธาตุ
- พระปรุหนังกรุพุทไธสวรรค์
- พระปรุหนังวัดพนัญเชิง
- พระปรุหนังวัดราชนัดดา
- พระปรุหนังวัดบางกุฏีทอง
- พระปรุหนังวัดปราสาท
- พระปรุหนังกรุวัดกลางตลาดพลู
- พระปรุหนังหลวงปู่หน่าย
- พระปรุหนังหลวงปู่ชื้น วัดญาณเสน
- พระปรุหนังหลวงพ่อมี
- พระปรุหนังหลวงพ่อเนียม วัดน้อย
- พระปรุหนังหลวงพ่อกวย
- พระปรุหนังหลวงพ่อโหน่ง
- พระปรุหนังหลวงพ่อชำนาญ
- พระปรุหนังหลวงพ่ออั้น วัดพระญาติ
- พระปรุหนังหลวงพ่อโบ้ย
- พระปรุหนังหลวงพ่อรักษ์
- พระปรุหนัง หลวงพ่อหน่าย วัดบ้านแจ้ง
พุทธคุณของพระปรุหนัง
เนื่องจากสมัยก่อนมีการสร้างพระเครื่องเพื่อปกป้องคุ้มครองตนเองจากภัยสงคราม ฉะนั้น พุทธคุณจึงเด่นด้านแคล้วคลาดปลอดภัย คงกระพันชาตรี ชนะคนชนะความ เป็นมหาอำนาจ น่าเกรงขาม
