วันสารท คือ วันสำคัญทางพระพุทธศาสนาในประเทศไทย ที่มีการทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษผู้ล่วงลับ โดยมีความเชื่อว่าในช่วงเวลานี้ ประตูนรก-สวรรค์จะเปิด ทำให้ดวงวิญญาณของบรรพบุรุษสามารถมารับส่วนบุญที่ลูกหลานอุทิศให้ได้
วันสารทไทย ตรงกับวันแรม 15 ค่ำ เดือน 10 ซึ่งมักจะอยู่ในช่วงเดือนกันยายนหรือตุลาคม
กิจกรรมหลักๆ ในวันสารท ได้แก่
- การทำบุญตักบาตร: ชาวพุทธจะตื่นแต่เช้าเพื่อเตรียมอาหารไปใส่บาตรพระสงฆ์
- การถวายภัตตาหารและสังฆทาน: นอกจากการตักบาตรแล้ว ยังมีการนำอาหารและเครื่องอุปโภคบริโภคต่างๆ ไปถวายพระสงฆ์ที่วัด
- การฟังเทศน์: วัดต่างๆ จะจัดให้มีการเทศนาธรรม เพื่อให้ชาวพุทธได้ฟังธรรมะและนำไปปรับใช้ในชีวิตประจำวัน
- การร่วมกิจกรรมอื่นๆ: เช่น การเวียนเทียน การปล่อยนกปล่อยปลา หรือการแสดงทางวัฒนธรรม
สาระสำคัญ วันสารท
- การอุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษ: เป็นวันที่ชาวพุทธจะทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้แก่บรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว เชื่อกันว่าในช่วงเวลานี้ ประตูนรก-สวรรค์จะเปิด ทำให้ดวงวิญญาณของบรรพบุรุษสามารถมารับส่วนบุญที่ลูกหลานอุทิศให้ได้
- การแสดงความกตัญญูกตเวที: วันสารทเป็นโอกาสสำคัญที่ลูกหลานจะได้แสดงความกตัญญูต่อผู้มีพระคุณที่ล่วงลับไปแล้ว เป็นการระลึกถึงความรัก ความเสียสละ และการอบรมเลี้ยงดูที่ท่านได้มอบให้
- การทำบุญและสร้างกุศล: ในวันสารท ชาวพุทธจะร่วมกันทำบุญต่างๆ เช่น การตักบาตร ถวายสังฆทาน ฟังเทศน์ สวดมนต์ เป็นต้น ซึ่งเป็นการสร้างบุญกุศลให้แก่ตนเองและอุทิศให้แก่ผู้ล่วงลับ
- การรวมญาติและสร้างความสัมพันธ์ในครอบครัว: วันสารทเป็นโอกาสที่สมาชิกในครอบครัวจะได้มาพบปะสังสรรค์ ทำบุญร่วมกัน และกระชับความสัมพันธ์ในครอบครัวให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น
- การอนุรักษ์ประเพณีและวัฒนธรรม: วันสารทเป็นประเพณีที่สำคัญของชาวพุทธไทย ที่สืบทอดกันมาอย่างยาวนาน การทำบุญในวันสารทจึงเป็นการอนุรักษ์ประเพณีและวัฒนธรรมอันดีงามของไทย
- การระลึกถึงความไม่เที่ยงของชีวิต: วันสารทเป็นเครื่องเตือนใจให้เราระลึกถึงความไม่เที่ยงของชีวิต บรรพบุรุษของเราได้ล่วงลับไปแล้ว และสักวันหนึ่งเราก็ต้องจากโลกนี้ไปเช่นกัน ทำให้เราไม่ประมาทในการดำเนินชีวิต และหมั่นทำความดี
สรุปได้ว่า วันสารทเป็นวันที่สำคัญสำหรับชาวพุทธไทย ที่มีคุณค่าและความหมายทั้งในด้านการแสดงความกตัญญู การสร้างบุญกุศล และการอนุรักษ์ประเพณีวัฒนธรรม