ประคำ คือลูกกลม ๆ ที่ถูกร้อยเป็นพวงด้วยเส้นด้ายสำหรับเป็นเครื่องหมายการนับในเวลาบริกรรมภาวนาหรือสำหรับใช้เป็นตัวเครื่องรางเสียเอง เรียกกันโดยทั่วไปว่า ลูกประคำ
ประคำ ทำด้วยวัสดุต่าง ๆ เป็นต้นว่า ไม้ ลูกหวาย ผลไม้ตากแห้ง หินสี พลาสติก หยก งาช้าง อำพัน โดยเจาะรูตรงกลาง ร้อยด้วยเส้นด้ายหรือเส้นเอ็นทำเป็นพวง นิยมทำจำนวน ๑๐๘ ลูก หรือน้อยกว่านั้นตามต้องการ ที่นิยมทำเป็น ๑๐๘ นั้นเพราะถือคติตามบทบริกรรมภาวนาคือ อิติปิโส ๑๐๘
ประคำ ใช้ง่าย ติดตัวง่าย น้ำหนักไม่มากเกินไป จึงนิยมพกติดตัวไปในที่ต่าง ๆ โดยถือไปบ้าง ห้อยคอไปบ้าง เพื่อสะดวกในการใช้ได้ทันทีเมื่อมีโอกาส เช่น ขณะเดินทาง ขณะนั่งรถ นั่งรอเวลา หรือขณะอยู่คนเดียวเงียบ ๆ สามารถนำออกมากำหนดบริกรรมได้ทันที
ความหมายของลูกประคำ 108
สำหรับในทางพระพุทธศาสนาแล้ว ประคำ 108 เม็ด หมายถึงพระพุทธคุณ 56 พระธรรมคุณ 38 พระสังฆคุณ 14 ซึ่งแยกได้ดังนี้
พระพุทธคุณ 56 ได้แก่ บทว่า อิ ติ ปิ โส ภะ คะ วา อะ ระ หัง สัม มา สัม พุท โธ วิช ชา จะ ระ ณะ สัม ปัน โน สุ คะ โต โล กะ วิ ทู อะ นุต ตะ โร ปุ ริ สะ ทัม มะ สา ระ ถิ สัต ถา เท วะ มะ นุส สา นัง พุท โธ ภะ คะ วา ติ
พระธรรมคุณ 38 ได้แก่ บทว่า สฺวาก ขา โต ภะ คะ วะ ตา ธัม โม สัน ทิฏ ฐิ โก อะ กา ลิ โก เอ หิ ปัส สิ โก โอ ปะ นะ ยิ โก ปัจ จัต ตัง เว ทิ ตัพ โพ วิญ ญู หี ติ
พระสังฆคุณ 14 ได้แก่ บทว่า สุ ปะ ฏิ ปัน โน ภะ คะ วะ โต สา วะ กะ สัง โฆ
คาถาอาราธนาประคำ
ตั้งนะโม 3 จบ ระลึกถึงคุณพระพุทธเจ้า คุณพระธรรมเจ้า พระสงฆเจ้า คุณบิดามารดา ครูบาอาจารย์ทั้งหลาย
ก่อนจะนำติดตัวให้กล่าวคำอาราธนาดังนี้ “สาธุ พุทธัง อาราธะนัง ธัมมัง อาราธะนัง สังฆัง อาราธะนัง อุกาสะ อาราธะนัง อิมัง กายะพันธะนัง อะธิฏฐามิ”
สำหรับคำอาราธนาประคำนี้ เหมาะสำหรับการอาราธนาประคำที่ครูอาจารย์ท่านประสิทธิ์ให้ หรือมอบให้ หรือประคำที่ผ่านการปลุกเสกเป็นเครื่องรางของขลังแล้ว เช่น ประคำหลวงพ่ออุตตมะ เป็นการอาราธนาติดตัวเพื่อขอคุณแห่งพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ บิดามารดา ครูอาจารย์ ช่วยปกป้องคุ้มครองอันตราย หรืออาราธนาประคำเพื่อสวมกาย ห้อยคอสำหรับทำพิธีอย่างใดอย่างหนึ่ง
คาถากำกับลูกประคำ (คาถาธรรมะราชา)
พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ
ธังมัง สะระณัง คัจฉามิ
สังฆัง สะระณัง คัจฉามิ
ทะทะทะ โรโรโร อะอะอะ สะสะสะ โสโสโส โนโนโน นะโมพุทธายะ
คาถานี้ท่านเรียกว่า ธรรมราชา (ไม่รู้ใครเรียก) ที่มากล่าวว่าหลวงปู่ทิม วัดละหารไร่ และ หลวงพ่อกวย วัดโฆสิตาราม ก็ใช้คาถานี้สำหรับภาวนาประคำ
คาถานี้ เป็นคาถาภาวนาเพื่อให้เกิดบุญกุศล เพื่อให้เกิดสมาธิ เพื่อให้เกิดความศักดิ์สิทธิ์ เพื่อให้เกิดความเข้มขลัง จะขลังหรือไม่ขลังขึ้นอยู่กับคนภาวนา ฉะนั้น จึงสามารถใช้คาถานี้กับประคำทุกสำนัก ประคำที่ซื้อจากตลาดก็ใช้ได้ เพราะตัวคาถาเป็นมงคลอยู่แล้ว แม้ไม่มีประคำจะบริกรรมคาถานี้ก็ได้เช่นกัน
คาถาภาวนาลูกประคำ หลวงพ่ออุตตมะ
หลวงพ่ออุตตมะท่านสอนให้ภาวนาโดยนับลูกประคำ 108 เม็ด ด้วยพระคาถาบูชาพระพุทธเจ้า 5 พระองค์ คือ “นะ โม พุท ธา ยะ ยะ ธา พุท โม นะ มะ อะ อุ อุ อะ มะ” พร้อมนับลูกประคำทีละเม็ด จนครบ 3 รอบลูกประคำแล้ว จึงภาวนาว่า “พุทโธ พุทโธ ๆ” พร้อมนับลูกประคำ ยิ่งภาวนามากเท่าไหร่ ยิ่งเกิดบุญกุศลมาก
ที่มา
https://th.wikipedia.org/wiki/ประคำ
http://www.sookjai.com/index.php?topic=171655.0;wap2
https://sitluangporguay.com/forum/index.php?topic=14026.0
