ในหนังสือมิลินทปัญหา ซึ่งเป็นปกรณ์พิเศษในพระพุทธศาสนา พระนาคเสนได้ตอบปัญหาแก่พระเจ้ามิลินทร์ โดยได้เปรียบผู้ประกอบด้วยองค์สมบัติ 5 ประการ ซึ่งเปรียบเทียบกับองค์คุณแห่งช้าง 5 ประการ ไว้ดังนี้
องค์แห่งช้าง 5
- ช้างเที่ยวไปในป่า เอาเท้าชำแรกแผ่นดินเดินไป
- มองดูตรง ๆ ไปข้างหน้า เหลือบดูทั่วกายของตน ไม่เหลียวดูทั่วไปในทิศต่าง ๆ
- ไม่ได้นอนอยู่ประจำแห่งเนืองนิตย์ ไปหาอาหารได้ในที่ใด ก็เข้าอาศัยที่นั่นอยู่ ไม่มีอาลัยในที่พักอยู่ยั่งยืน
- จะลงน้ำ ก็มักจะลงสู่สระบัวอันกว้างขวาง มีน้ำใสแจ๋วไม่ขุ่นมัว ดาดาษไปด้วยเง่าและดอกบัวเป็นอันมาก เล่นคะนองอยู่ตามประสาช้างที่ดี
- จะยกเท้าขึ้นก็มีสติ จะเหยียบลงก็มีสติ
เปรียบด้วยผู้ประกอบด้วยองค์สมบัติ 5 ประการ
- พิจารณากาย ทำลายกิเลส
- เหลียวดูทั่วกาย ไม่พึงชำเลืองดูในทิศต่าง ๆ ไม่พึงแหงนดูข้างบน ไม่พึงเหลือบลงข้างล่าง พึงทอดสายตาเพียงชั่วแอก
- ไม่มีที่อยู่ประจำเนืองนิตย์ ไม่มีอาลัย เที่ยวไปพบที่ใดอันเป็นที่ชอบใจและสมควร ก็เข้าอยู่อาศัยที่นั่น และไม่ทำอาลัยในที่พักอยู่ยั่งยืน
- เจริญมหาสติปัฏฐาน อันมีอาการดังสระโบกขรณี เต็มเปี่ยมอยู่ด้วยน้ำ คือธรรมอันประเสริฐเยือกเย็น ไม่ขุ่นมัว ใสสนิท
ปราศจากมลทิน ดาดาษไปด้วยเง่า และดอกบัวคือวิมุตติ พิจารณาจำแนกสังขารด้วยญาณ ขลุกขลุ่ยด้วยมหาสติปัฏฐานนั้น - อยู่ด้วยสติ สัมปชัญญะ ทุกอิริยาบท
นี่เป็นองค์แห่งช้างตามที่พระนาคเสนได้ถวายพระพร วิสัชนาแด่พระเจ้ามิลินทร์ ซึ่งปรากฎอยู่ในคัมภีร์มิลินทรปัญหา ซึ่งเป็นคัมภีร์หรือปกรณ์พิเศษในพระพุทธศาสนา ไม่ได้จัดอยู่ในชั้นพระไตรปิฎก
องคคุณแห่งสัตว์ ตลอดถึงองคคุณแห่งสิ่งต่าง ๆ มีดิน น้ำ ลม ไฟ เป็นต้น ผมเคยอ่านเจอในหนังสือคลังปริยัติซึ่งได้รวบรวมหัวข้อธรรมต่าง ๆ ไว้ หนังสือคลังปริยัตินี้เป็นหนังสือเก่ามีทั้งหมด 3 เล่ม มีเล่มที่ 1 ถึงเล่มที่ 3 ทุกวันนี้หายากแล้วครับ ผมพยายามเดินหาในร้านหนังสือเก่า ๆ ก็ไม่เจอ
