มีความเชื่อกันว่า พระอุปคุตนั้นมีอิทธิฤทธิ์ในด้านปราบพระยามาร ซึ่งมีเรื่องเล่ากันมาว่า เมื่อประมาณปลายพุทธศตวรรษที่ 2 หลังจากพุทธปรินิพพาน ในนครปาตลีบุตราชธานี พระเจ้าอโศกมหาราช ทรงเลื่อมใสในพระพุทธศาสนาเป็นอย่างมาก ทรงสร้างพระสถูปไว้มากมาย กล่าวกันว่า 84,000 องค์ เมื่อพระองค์จะฉลองสมโภชพระสถูปเจดีย์ทั้วหมดอย่างยิ่งใหญ่ ตลอด 7 ปี 7 เดือน 7 วัน แต่เกรงว่าจะถูกพระยามารมาทำลายงานราชพิธี พระองค์ท่านจึงได้ทำการปรึกษาคณะสงฆ์ ทางคณะสงฆ์ทั้งหมดมีมติให้นิมนต์พระอุปคุตจากสะดือทะเลมาในพิธีเพื่อปราบพระยามาร และท่านทำได้สำเร็จ เนื่องจากพระอุปคุตท่านจำพรรษาอยู่ที่ท้องทะเลเป็นปกติ จึงเรียกท่านอีกนามหนึ่งตามภาษาท้องถิ่นเราว่า “พระบัวเข็ม”
ปัจจุบันนี้ยังมีความเชื่อในหมู่ชาวไทยวนว่า “พระบัวเข็ม” หรือ”พระอุปคุต” ยังมีชีวิตอยู่ ซึ่งในทุกวันขึ้น 15 ค่ำที่ตรงกับวันพุธ ชาวไทยวนจะเรียกว่าเป็น “วันเป็งปุ๊ด” พระอุปคุตจะออกมาบิณฑบาตในร่างสามเณรน้อย ซึ่งจะออกมาเวลาเที่ยงคืน ด้วยเหตุนี้จึงเกิดประเพณีตักบาตรกลางคืนขึ้นมา
ความเชื่อเกี่ยวกับพระอุปคุต
- เชื่อว่าท่านมีอายุยืนยาว มีอายุอยู่จนถึงทุกวันนี้
- ในวงการพระเครื่องถือว่าพระอุปคุตและพระบัวเข็มเป็นพระสงฆ์องค์เดียวกัน
- ถือว่าพระอุปคุตเป็นหนึ่งในพระเถระที่ให้คุณแก่ผู้บูชาในด้านลาภสักการะ ขจัดอุปสรรคต่าง ๆ ป้องกันสิ่งชั่วร้าย
คำอาราธนาพระอุปคุต (งานบุญผเวส หรือเทศน์มหาชาติ)
แม้ท้าวปรนิมมิตวสวัตตีพญามารที่เป็นคู่เวรของพระพุทธเจ้าพระองค์ปัจจุบันจะถูกพระอุปคุตเถระทรมานจนหายทิฏฐิกลับมานับถือพระพุทธองค์เป็นสรณะแล้วก็ตาม แต่มารอื่น ๆ พร้อมด้วยเสนามารยังอยู่และมักจะมาในรูปแบบต่าง ๆ มาในลักษณะของคนเมาขาดสติบ้าง คนเป็นบ้างบ้าง มีอาวุธในมือบ้าง เมื่อพุทธศาสนิกชนจัดงานสำคัญ ๆ เช่นทำบุญมหาชาติ หรือบุญพระเวส โบราณาจารย์อีสานท่านจึงนิยมอาราธนาพระอุปคุตให้มาคุ้มครอง เพื่อความปลอดภัยในงานต่าง ๆ ซึ่งมีคำอาราธนาพระอุปคุต ดังนี้
อุกาสะ อุกาสะ ฝูงข้าฯ ทั้งหลาย ภายในมีพระสงฆ์เป็นเค้า ภายนอกมีผู้เฒ่าเป็นประธาน พากันมาจัดเครื่องสักการะมากราบไหว้อุปคุตให้พระมหาเถร ฤทธิ์เรนทร์ องอาจนิรมิตผาสาทแก้วกุฎี กลางนทีแม่น้ำใหญ่ มักใคร่ด้วยพรหมจารี อยู่สุขีบ่เศร้า บัดนี้ ฝูงข้าพเจ้าทั้งหลาย ทั้งหญิงชายน้อยใหญ่ มักใคร่อยากฟังเทศน์ชื่อว่า เวสสันดรชาดก บ่ให้บกในมื้ออื่น อยู่ในเขตอาฮาม
บัดนี้ ฝูงข้าฯ ทั้งหลาย มาขออาราธนาพระมหาเถร ผู้ทรงคุณคามมากฤทธิ์หลายหลากจากแม่น้ำไปผาบผีมาร บ่ให้มาพาลมือฟังเทศน์บ่ให้ก่อเหตุมื้อทำบุญ เพื่อให้เป็นมงคลแก่ฝูงข้าฯ ทุกถ้วนหน้าอยู่สำราญ
สะวะนะการให้ตลอด ก็ข้าฯ เทอญ
บทความแนะนำ…พิธีอัญเชิญพระอุปคุต มาปกปักรักษาในงานทำบุญผะเหวด-เทศน์มหาชาติ