คือการที่พระสงฆ์เถรวาทจะต้องอธิษฐานว่าจะพักประจำอยู่ ณ ที่ใดที่หนึ่ง ตลอดระยะเวลา 3 ในช่วงฤดูฝน (ฤดูฝนมี 4 เดือน แต่จำแต่อธิษฐานจำพรรษาแค่ 3 เดือน) แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าไปไหนไม่ได้เเลย เมื่อเหตุจำเป็นพระวินัยอนุญาตให้ไปได้เช่นกัน แต่ให้กลับมาภายใน 7 วัน
เหตุจำเป็นที่อนุญาตให้ไปได้ในช่วงจำพรรษา
การไปแบบนี้ ท่านเรียกว่า สัตตาหกรณียะ คือไปต้องกลับมาภายใน 7 วัน ท่านยกตัวอย่างเหตุจำเป็น ดังนี้
- การไปเพื่อรักษาอาพาธตนเอง หรือไปเพื่อพยาบาลพระภิกษุอาพาธ หรือไปเพื่อดูแลมารดาบิดาที่ป่วย
- การไปเพื่อระงับภิกษุสามเณรที่อยากจะสึกมิให้สึกได้
- การไปเพื่อกิจธุระของสงฆ์ เช่น กุฏิ วิหารชำรุด ต้องไปหาอุปกรณ์มาเร่งซ่อม หรือ การไปเพื่อทำสังฆกรรม ระงับอธิกรณ์ เป็นต้น
- หากทายกทายิกานิมนต์ไปทำบุญ ไปเพื่อเทศนา บำรุงศรัทธาได้
หรือแม้เหตุสมควรอื่น ๆ ที่ไม่ได้ระบุในนี้ก็สามารถไปด้วย สัตตาหกรณียะ คือกลับมาที่วัดที่จำพรรษาภายใน 7 วัน
คำสัตตาหะ
สัตตาหะกะระณียัง กิจจัง เม อัตถิ ตัสมา มะยา คันตัพพัง อิมัสมิง สัตตาหัพภันตะเร นิวัตติสสามิ.
กิจที่พึ่งทำในหนึ่งสัปดาห์ของข้าพเจ้ามีอยู่ เพราะฉะนั้น ข้าพเจ้าพึงไป ข้าพเจ้าจักกลับมาภายในเจ็ดวันนี้
ฉะนั้นแล้ว การที่เราเห็นพระภิกษุสามเณรท่านเดินทางด้วยเครื่องบินบ้าง รถบ้าง ข้ามจังหวัดไปมาในระหว่างพรรษา แสดงว่าท่านไปด้วยสัตตาหกรณียะอย่างใดอย่างหนึ่ง
บทความแนะนำ…ถามตอบเกี่ยวกับวันเข้าพรรษา ที่ชาวบ้านควรรู้
