ร่มเป็นสิ่งพระสงฆ์ใช้มาตั้งแต่สมัยพุทธกาล ดังข้อความในพระไตรปิฎก พระวินัยปิฎก จุลวรรค เล่ม ๗ ภาค ๒ ว่า
ภิกษุใด มีความร้อนในกาย หรือมีความกลุ้มใจ หรือมีตาฟางก็ดี หรืออาพาธบางชนิดอย่างอื่น ที่เว้นร่มเสีย ย่อมเกิดขึ้น, ภิกษุนั้นควรกางร่มในบ้านหรือในป่า. อนึ่ง เมื่อฝนตก จะกางร่มเพื่อรักษาจีวร และในที่ควรกลัวสัตว์ร้ายและโจร จะกางร่มเพื่อป้องกันตนบ้าง ก็ควร. ส่วนร่มที่ทำด้วยใบไม้ใบเดียว ควรในที่ทั้งปวงทีเดียว
เลือกร่มถวายพระสงฆ์อย่างไร
- เลือกคุณภาพ ควรเลือกร่มที่มีคุณภาพดี แข็งแรง สามารถใช้ได้นาน กันแดด กันฝนได้จริง ทนแรงลมได้ดี ถ้าเป็นไปไดัท่านควรทดสอบการใช้งานดูก่อนแล้วถึงซื้อถวายพระ
- เลือกขนาด ถ้าใช้ในเวลาฝนตกพระต้องกางร่มออกบิณฑบาต ฉะนั้น ควรเลือกร่มที่มีขนาดใหญ่กว่าร่มทั่วไป มีด้ามที่จับถนัดมือ ไม่ลื่น กางหุบได้ง่าย ในเวลาอันร็วดเร็ว เมื่อหุบร่มแล้วไม่รู้สึกเกะกะ แต่ถ้าใช้พกติดตัวติดย่ามเวลาเดินทางออกจากวัด ควรเป็นร่มขนาดเล็ก กระทัดรัด เก็บง่าย
- เลือกสี ควรใช้สีพื้น ๆ ไม่ฉูดฉาดเกินไป ไม่มีลวดลาย ควรเป็นสีอย่างใดอย่างหนึ่งตลอดทั้งใบร่ม สีที่นิยม สีเหลืองแก่ สีกรัก สีน่้ำตาล สีแก่นขนุน ส่วนสีที่ไม่นิยม สีดำ สีขาว ร่มลายดอก
เราควรถวายร่มพระในโอกาสใด
- ถวายได้ในทุกโอกาส ถวายได้ตลอดทั้งปี ถวายสังฆทานร่มประจำวัดหรือประจำตัวก็ได้
- ถวายเนื่องในโอกาสเทศกาลเข้าพรรษา ซึ่งนิยมถวายมาก คู่กับผ้าอาบน้ำฝน
- ถวายเป็นบริขารสำหรับพระบวชใหม่
- ถวายแก่พระภิกษุอาพาธ ซึ่งท่านต้องใช้ร่ม
- ถวายเป็นบริวารผ้าป่า กฐิน
คำถวายร่ม
อิมานิ มะยัง ภันเต ฉัตตานิ สะปะริวารานิ ภิกขุสังฆัสสะ โอโณชะยามะ สาธุ โน ภันเต ภิกขุ สังโฆ อิมานิ ฉัตตานิ สะปะริวารานิ ปะฏิคคัณหาตุ อัมหากัง ทีฆะรัตตัง หิตายะ สุขายะ ฯ
ข้าแต่พระสงฆ์ผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลาย ขอน้อมถวายร่ม พร้อมกับของบริวารทั้งหลายเหล่านี้ แก่พระภิกษุสงฆ์ ขอพระภิกษุสงฆ์ จงรับร่ม พร้อมกับของบริวารทั้งหลายเหล่านี้ ของข้าพเจ้าทั้งหลาย เพื่อประโยชน์ เพื่อความสุข แก่ข้าพเจ้าทั้งหลาย ตลอดกาลนานเทอญ ฯ.
อานิสงส์ของการถวายร่ม
- ทำให้ชีวิตอยู่เย็นเป็นสุข ในการถวายร่มพระภิกษุสามเณร ส่งผลให้ชีวิตของตนเอง มีความร่มเย็นเป็นสุข ตามความหมายของร่ม
- ช่วยปัดเป่าบรรเทาเคราะห์กรรมทั้งหลายไม่ให้ส่งผลไม่ดี เหมือนดังร่มช่วยป้ดเป่าบรรเทาความหนาวร้อนได้ กันฝุ่น กันฝนได้
- ช่วยป้องกันศัตรูผู้ที่คิดร้ายต่อเรา ต้องแพ้ภัยตัวเองไป
- ทำให้สุขภาพร่างกายแข็งแรง ไม่เจ็บป่วยได้ง่าย ด้วยอานิสงส์จากการถวายร่ม ที่ช่วยป้องกันแดดกันฝน ป้องกันการเกิดโรคต่าง ๆ ที่มักจะมาจากการสัมผัสแสงแดดและฝน
- ทำอะไรก็สำเร็จได้ง่าย ง่ายเหมือนกางร่ม
- หากแม้นเกิดเรื่องไม่ดีขึ้น อย่างสุดวิสัย ด้วยอานิสงส์ผลบุญ ก็จะมีคนค่อยปกป้องช่วยเหลือได้
- ทนต่อความหนาวได้ดี
- อดทนต่อความร้อนได้ดี
- ละอองและธุลี ไม่แปดเปื้อน
- เป็นผู้ไม่มีอันตราย
- ชนทั้งหลายยำเกรงทุกเมื่อ
- เป็นผู้มีผิวพรรณละเอียด
- เป็นผู้มีใจใสสะอาด
- ละโลกนี้มีสุคติเป็นที่หวังได้
อานิสงส์เหล่านี้ ถึงแม้พระพุทธเจ้าไม่ได้ตรัสไว้ แต่ก็พึงเข้าใจว่า
– ไม่ขัดต่อคำสอนของพระพุทธเจ้า เป็นการทำตามคำสอนของพระองค์ในส่วนที่ว่าให้ทาน—- เราสามารถอนุมานได้ว่า ทำดีได้ดี ทำชั่วได้ชั่ว เมื่อทำบุยก็ย่อมได้บุญ บุญย่อมส่งผลในทางที่ดี
– การทำบุญ เมื่อบุญเกิดขึ้น บุญย่อมส่งผลในทางที่ดี สุดแต่เราจะอธิษฐาน แม้ปรารถนาพระนิพพานในอนาคตกาลก็ย่อมได้ แต่นอกจากทานแล้วก็ต้องมีบุญอื่นประกอบด้วย คือ ศีล ภาวนา
– อานิสงส์เหล่านี้ ไม่ใช่กฎตายตัวว่าจะต้องเป็นแบบนี้ ๆ แต่ส่งผลในทางที่ดีแน่ และอานิสงส์ของการถวายที่ผมได้นำมาเป็นตัวอย่าง ก็เป็นเรื่องดี ๆทั้งนั้น
