ตำนานเขาสามมุข เจ้าแม่สามมุข ความรักอมตะของสามมุขกับแสน

เชื่อว่าหลายคนที่เคยไปเที่ยวเขาสามมุข จังหวัดชลบุรี เพราะต้องการไปชมวิวอันสวยงาม และดูลิงที่เขาสามมุข หรือไปกินอาหารทะเลอร่อยๆ ริมหาดบางแสน ซึ่งเราอาจจะรู้เพียงเรื่องความสวยงามของสถานที่แห่งนี้เท่านั้น แต่รู้หรือไม่ว่า ณ เขาสามมุขแห่งนี้มีตำนานเกี่ยวกับเรื่องความรักของชายหนุ่มและหญิงสาวคู่หนึ่ง กระทั่งกระโดดหน้าผาตายตามกัน จนกลายเป็นตำนานรักที่เล่าขานมาจนถึงปัจจุบัน และวันนี้เราจะพาคุณไปดูว่าตำนานรักเขาสามมุขเล่าลือกันว่าอย่างไร มีเหตุการณ์อะไรเกิดขึ้นจึงทำให้ทั้งสองคน ตัดสินใจพลีชีพตัวเองเพื่อความรักระหว่างกันมากถึงเพียงนี้ ไปติดตามกันเลยค่ะ

ความสำคัญของเขาสามมุข

เขาสามมุข หรือชื่อเดิมเรียกว่า สมมุก เป็นสัญลักษณ์ตราประจำจังหวัดชลบุรี โดยมีลักษณะเป็นเขาเตี้ยๆ อยู่กึ่งกลางระหว่างอ่างศิลาและหาดบางแสน บริเวณเชิงเขามีศาลเจ้าแม่เขาสามมุขตั้งอยู่ซึ่งเป็นศาลที่คนทั่วไปให้ความเคารพ ซึ่งในช่วงกลางวันนักท่องเที่ยวหรือคนทั่วไปมักจะแวะขึ้นมาสักการะเจ้าแม่สามมุขกันเป็นประจำ สำหรับที่มาของชื่อนั้นก็มาจากข้อสันนิษฐานสองอย่างคือ มาจากลักษณะของภูเขาที่มีแหลมยื่นออกไปในทะเล หากมองไกล ๆ จะเห็นเป็นรูปสามเหลี่ยม ส่วนอีกข้อสันนิษฐานว่ามีความเกี่ยวข้องกับตำนานความรักระหว่างแสนและสามมุขที่เกิดขึ้น ณ เขาสามมุขแห่งนี้ อีกทั้งบริเวณเขาสามมุขก็มีลิงจำนวนมาก ทำให้มีคนนิยมขับรถเพื่อมาดูลิง และชมทิวทัศน์อันสวยงามของทะเลบางแสนกันค่อนข้างมาก

ตำนานเขาสามมุข

เรื่องของตำนานเขาสามมุข เกิดขึ้นในปลายรัชสมัยกรุงศรีอยุธยา เขาสามมุขและทะเลบางแสน ยังไม่เป็นที่ปรากฏชื่อรู้จักของชาวบ้านมากนัก มีแต่อ่างศิลาหรือตำบลอ่างศิลาในปัจจุบัน ซึ่งที่แห่งนี้มีเจ้าของโป๊ะคนหนึ่งชื่อว่า กำนันบ่าย มีลูกชายชื่อแสน และห่างออกจากอ่างศิลายังมีเมืองปลาสร้อย ซึ่งมียายและหลานสาวที่อาศัยอยู่ด้วยกันสองคน หลานของยายชื่อว่าสามมุข เมื่อพ่อและแม่ของสามมุขเสียชีวิตลง เธอจึงได้มาอยู่อาศัยกับยายจนโต สามมุขเป็นคนที่ชอบนั่งเล่น ดูหนุ่มสาว รวมทั้งเด็ก ๆ มาเล่นว่าวอยู่ตรงเชิงเขาเป็นประจำ และหยอกล้อเล่นกับลิงป่า ที่อยู่บริเวณเชิงเขานั้นเป็นประจำ สามมุขเป็นคนสวย และมีชีวิตที่ค่อนข้างสันโดษ จึงไม่ค่อยสุงสิงกับใคร

เมื่อแสนและสามมุขได้เจอกันครั้งแรก

ขณะที่สามมุข กำลังนั่งเล่นอยู่ตรงเชิงเขา ได้มีว่าวขาดลอยมาตกลงตรงหน้า สามมุขจึงได้เก็บว่าวตัวนั้นไว้ โดยเจ้าของว่าวก็คือ แสน ได้วิ่งตามว่าวมาทำให้แสนและสามมุขได้เจอกันครั้งแรก และแสนก็ได้มอบว่าวนั้นไว้ให้เป็นของที่ระลึกกับสามมุข หลังจากนั้นทั้งสองคนก็หาเวลามาเจอกันบ่อย ๆ เพื่อพบปะเจอหน้ากันมากขึ้น และนั่นก็ทำให้สองคนเกิดความรักความผูกพันต่อกัน ทั้งสองคนสาบานต่อหน้าเขาสามมุขแห่งนี้ว่า ทั้งสองคนจะรักกันชั่วนิรันดร์ หากใครผิดคำสาบานนี้ จะต้องมากระโดดหน้าผาตายตามกันไป แล้วแสนก็ได้มอบแหวนให้กับสามมุขด้วยหนึ่งวง

กำนันไม่พอใจที่ทั้งสองคนรักกัน

เมื่อกำนันรู้เรื่องของแสนและสามมุขเข้า ก็เกิดความไม่พอใจ โดยแสนได้ขอร้องให้กำนันไปสู่ขอสามมุขให้ และนั่นยิ่งทำให้กำนันโกรธและไม่พอใจมากขึ้น จึงกักบริเวณแสนไม่ให้ออกไปไหน ทำให้ทั้งสองคนไม่ได้พบกัน แต่กำนันบ่ายพ่อของแสนกลับไปสู่ขอลูกเจ้าของโป๊ะให้กับแสนแทน โดยกำนันยืนคำขาดให้แสนแต่งงานกับมะลิลูกสาวเศรษฐีบ้านอ่างศิลาทันที ซึ่งมีกำหนดการแต่งงานในเร็วๆ นี้

และเรื่องนี้ก็ได้รู้ไปถึงสามมุข หญิงอันเป็นที่รักของแสน เมื่อวันแต่งงานของแสนมาถึง แขกเริ่มมาร่วมงานมากขึ้น แสนไม่มีโอกาสบอกข่าวแก่สามมุขเลย ในวันแต่งงานของแสนกับมะลิ ระหว่างที่มีพิธีรดน้ำสังข์อวยพรให้คู่บ่าวสาว แสนได้แต่ก้มหน้านิ่งๆ กระทั่งมีน้ำสังข์จากมืออันสั่นของคนคนหนึ่ง พร้อมกับแหวนที่แสนเคยให้กับผู้หญิง พร้อมคำสัญญาวางที่มือของแสน แสนจำได้ว่านี่คือแหวนที่แสนเคยให้กับสามมุข เมื่อแสนเงยหน้ามองจึงเห็นสามมุข หญิงสาวที่เขารักมองแสนด้วยสายตาตัดพ้อ แล้ววิ่งหนีออกไป

คำสาบานและความตายของสามมุข

สามมุขวิ่งกลับไปที่กระท่อมของเธอ พลางร้องไห้สะอึกสะอื้นด้วยความเศร้าเสียใจตลอดทาง และนึกถึงคำสาบานของแสนที่พูดไว้ ทำให้เธอยิ่งรู้สึกชอกช้ำมากขึ้น และไปยังหน้าผาจากนั้นก้าวอย่างช้า ๆ ไปที่หน้าผาริมทะเล สายตาเหม่อมองไปข้างหน้าแบบสิ้นหวัง แล้วสุดท้ายสามมุขก็ตัดสินใจ กระโดดลงหน้าผาตาย ณ ที่แห่งนั้น

แสนนึกถึงคำสาบานที่ให้ไว้กับสามมุข

ระหว่างทำพิธีแต่งงาน ในใจของแสนได้นึกถึงคำสาบานที่เคยพูดไว้ต่อสามมุขตลอดเวลา จึงวิ่งขึ้นไปที่บนเชิงเขา และที่ตรงนั้นปรากฏว่า สามมุขได้ขึ้นไปบนหน้าผาแห่งนั้นก่อนแล้ว และสามมุขได้กระโดดลงหน้าผาจนตายไปแล้ว เมื่อแสนเห็นอย่างนั้น จึงเสียใจมากและกระโดดลงไปตายตามกัน เรื่องนี้ทำให้ชาวบ้านสาปแช่งกำนันบ่าย ที่พรากความรักระหว่างคนสองคน จนนำไปสู่เรื่องราวความเศร้าใจในครั้งนี้ ต่อจากนั้นกำนันบ่าย จึงได้นำถ้วยชามและสิ่งของต่าง ๆ มาไว้ตรงหน้าผานั้น และตั้งชื่อภูขานั้นว่า เขาสามมุข ส่วนหาดทรายบริเวณที่อยู่ใกล้กันเรียกว่า หาดบางแสน เพื่อเป็นอนุสรณ์แห่งการยึดมั่นในความรักระหว่างแสนและสามมุข

ชาวบ้านช่วยกันสร้างศาลเป็นที่เคารพสักการะ

ชาวบ้านต่างร่ำลือว่า ในเวลากลางคืนได้เห็นร่างหญิงสาวยืนอยู่ที่บริเวณหน้าผาเขาสามมุข จึงได้ช่วยกันสร้างศาลขึ้นเพื่อให้เป็นที่สิงสถิต และเป็นสถานที่สำหรับเคารพกราบไหว้ของประชาชน รวมทั้งชาวบ้านและชาวประมงในย่านนั้น ซึ่งก่อนที่ชาวประมงจะออกเรือไปหาปลา จะต้องจุดประทัดบนบานศาลนี้เพื่อให้ได้ปลากลับมามาก ๆ และอย่าให้เจอกับลมพายุทั้งสิ่งไม่ดีเลย โดยมาจุดธูปที่หน้าศาลเจ้าแม่สามมุขเพื่อให้รอดปลอดภัย และแคล้วคลาดอันตรายต่าง ๆ

การเคารพสักการะ และเซ่นไหว้ศาลเจ้าแม่สามมุข

คนในจังหวัดชลบุรีและชาวบ้านในละแวกนั้น ก่อนที่จะเดินทางออกไปหาปลา จะต้องมาเซ่นไหว้หน้าศาลเจ้าแม่สามมุขก่อนด้วยมะพร้าวอ่อน ขนมเปี๊ยะ และผลไม้ ส่วนคนที่ทำการค้าขายก็จะใช้มะพร้าวอ่อน ขนมครก ว่าว พวงมาลัย และผลไม้ ในการบนบานซึ่งก็จะสัมฤทธิ์ผลเหมือนกัน หรือใครที่ไม่อยากถูกเกณฑ์ทหาร ตลอดจนกิจการขายที่ดิน และเรื่องสำคัญต่าง ๆ ก็มักจะบนด้วยการบวชหรือใช้เป็ด ไก่ หัวหมู ในการบนบาน อีกทั้งยังมีการบนหนังกลางแปลงและละครรำด้วยเช่นเดียวกัน

นอกจากนั้น ยังมีคนที่เคยมาบนไม่ให้โดนทหาร ซึ่งขอให้จับได้ใบดำ เนื่องจากสภาพครอบครัวยากจน หากเขาจับได้ใบดำจะแก้บนด้วยการเดินจากที่ว่าการอำเภอเมืองชลบุรีมากราบไหว้เจ้าแม่สามมุข ก็สำเร็จดังหวังเช่นกัน สิ่งสำคัญที่นิยมใช้บนกัน คือ มะพร้าวอ่อน ว่าว พวงมาลัย หรือการฉายภาพยนตร์ ลิเก

ลิงที่เขาสามมุขกับเจ้าแม่เขาสามมุข

ลิงที่อาศัยอยู่เขาสามมุข เป็นลิงที่มีอาศัยอยู่เรื่อยมาตั้งแต่สมัยโบราณ ถ้าใครรังแกลิงหรือจับลิงไปจะเกิดการล้มป่วย และมีอาเพศต่าง ๆ ขึ้นกับคนนั้น หรือเดือดร้อนไปทั้งครอบครัวเลยก็มี มีเรื่องเล่าว่ามีคนมาจับลิงที่เขาสามมุขไป เพื่อนำไปทำอะไรไม่แน่ชัด แต่วันถัดมาต้องนำลิงนั้นกลับมาคืนที่ศาลเจ้าแม่เขาสามมุขเหมือนเดิม ดังนั้นใครที่มาเที่ยวดูลิงคงต้องดูด้วยตาอย่างเดียว แต่อย่าคิดที่จะจับลิงหรือรังแกลิงเหล่านี้เด็ดขาด เพราะหากจับลิงไปอาจจะต้องมีเรื่องไม่ดีเกิดขึ้นกับคนนั้นจนต้องนำลิงกลับมาคืนในที่สุด

ซึ่งพฤติกรรมดังกล่าวยังส่งผลเสียทำให้ลิงเสียสมดุลในการอยู่ร่วมกันกับฝูง ส่งผลให้เข้าฝูงยาก จึงต้องเอาไปคืนที่ศาลก่อน กระทั่งมีกลิ่นเดียวกัน และอยู่ด้วยกันได้ เพราะถ้านำมาปล่อยทันที กลิ่นของลิงที่จับไปนั้นจะมีกลิ่นต่างฝูง ทำให้ลิงตัวอื่น ๆ กัดตายได้ จากตำนานความรักของแสนและสามมุขนั้น แสดงให้เห็นถึงความรักและความจริงใจของทั้งสองคนที่มีต่อกัน แต่อาจจะด้วยวิบากกรรมของคนทั้งสองคน จึงทำให้มีอันต้องพลัดพรากจากกัน แต่เรื่องของแสนและสามมุขนั้นก็ได้เป็นอนุสรณ์แห่งความรักและความศรัทธาต่อกัน ที่อยู่คู่เขาสามมุขและจังหวัดชลบุรีมาตลอดจนกระทั่งปัจจุบัน

ภาพประกอบจากเพจ : ที่นี่ชลบุรี