เป็นคำถามที่อยู่ในใจผมมานานว่าทำไมวัตถุมงคล พระเครื่อง เหรียญคณาจารย์ไม่ว่าจะเป็นพระผงหรือตะกรุดเครื่องรางอะไรก็แล้วแต่ จะเป็นสำนักใดก็ตาม เน้นแต่รุ่นแรก ๆ ทำไมราคาถึงได้แพงกว่ารุ่นที่ออกมาทีหลัง ทั้งที่รุ่นที่ออกมาทีหลัง ถ้าพูดถึงความเข้มขลังน่าจะมีมากกว่าด้วยซ้ำ เพราะว่า

ของทำครั้งแรก ทำออกมาใหม่ อาจจะลองผิดลองถูก อาจจะอยู่ในช่วงลองวิชาอยู่ก็ได้ วิชาอาคมที่ร่ำเรียนมาใหม่ ๆ เพิ่งลงมือทำ จะสู้วิชาอาคมที่ฝึกฝนมาจนชำนาญได้ออย่างนั้นหรือ เทียบกับช่างทำบ้าน ยิ่งมากประสบการณ์ยิ่งแน่น

เรื่องของวิชาอาคม ที่ต้องอาศัยการฝึกฝนท่องบ่นสาธยาย อาศัยสมาธิจิตที่ต้องฝึกฝนยิ่งนานวันเข้าก็น่าจะยิ่งปลุกเสกได้เข้มขลังมากยิ่งขึ้น วัตถุมงคลเหรียญที่สร้างออกมารุ่นทีหลัง น่าจะมีพลังพุทธคุณที่เข้มขลังมากกว่าไหม

สำหรับผู้ที่บูชาพระเครื่องด้วยความเคารพศรัทธาในองค์หลวงพ่อ ในองค์พ่อแม่ครูอาจารย์น่าจะมีความรู้สึกอย่างนี้ เพราะเรามีความเคารพศรัทธาท่านเป็นทุนอยู่แล้ว เราเป็นศิษย์ของท่านอยู่แล้ว ขอแต่เป็นพระเครื่องวัตถุมงคลของท่านกราบไหว้ได้อย่างสนิทใจ

แต่เหตุผลที่ทำให้เหรียญหรือวัตถุมงคลรุ่นแรกของเหล่าพระเกจิอาจารย์มีราคาสูง อาจเนื่องมาจากปัจจัยค่านิยมของการสะสม ซึ่งอาศัยสังคมภายนอกเป็นตัวชี้วัด ยิ่งทุกวันนี้มีสิ่งที่เรียกว่าพุทธพาณิชย์เข้ามาเกี่ยวข้องแล้ว กระแสค่านิยมจึงถูกกลุ่มคนเหล่านี้เป็นผู้กำหนด

หรือเหตุผลหนึ่งที่ทำให้เหรียญวัตถุมงคลรุ่นแรกแพงอาจจะเพราะในวงการพระเครื่องนั้น นิยมความเก่าเป็นทุน รุ่นที่มีประวัติการสร้างที่ชัดเจน สร้างที่ไหน ใครสร้าง ปีไหน มีกี่เหรียญ ถ้าเข้าหลักตามนี้ก็จะมีเพิ่มค่านิยมมากขึ้น

ทำไมเหรียญรุ่นแรงถึงได้แพงกว่า

1. เพราะอายุความเก่าของวัตถุมงคลนั้น ๆ มีอายุการสร้างมานานหลายปี มีประวัติการสร้างชัดเจน
2. เพราะวัตถุมงคลรุ่นนั้น ๆ มีประวัติการสร้างที่ชัดเจน สามารถสืบค้นและเป็นที่ยอมรับกันได้
3. เพราะจำนวนสร้างที่น้อย เหรียญรุ่นแรก ๆ มักมีการสร้างในจำนวนที่ไม่มากนัก ทำให้เป็นของหายาก มีหมุนเวียนน้อย เมื่อของมีจำนวนน้อย ความต้องการก็มีมาก ทำให้มีราคาที่สูงขึ้น
4. เพราะความโปร่งใสชัดเจนในการจัดสร้าง เหรียญรุ่นแรกมักจัดสร้างในกลุ่มลูกศิษย์ที่ใกล้ชิดซึ่งหลวงพ่อหลวงปู่ยังไม่เป็นที่รู้จักมากนัก หรือศิษย์ใกล้ชิดสร้างถวาย สร้างโดยผู้ที่เลื่อมใสท่านจริง ๆ ยังไม่มีกลุ่มผู้หวังผลประโยชน์เข้ามาแทรกแซง
5. เป็นที่ทราบกันว่า พระเกจิอาจารย์ยุคก่อน ๆ อย่างเช่น หลวงปู่เอี่ยม วัดหนัง หลวงพ่อคง วัดบางกะพ้อม หลวงปู่ศุข วัดปากคลองมะขามเฒ่า ซึ่งพระเกจิอาจารย์เหล่านี้ ล้วนแต่สร้างหรือปลุกเสกเหรียญเพียงแค่รุ่นเดียวหรือไม่กี่รุ่น แน่นอนว่าย่อมมีคุณค่าทางจิตใจ มีค่าในการสะสมแสวงหามาครอบครอง จึงทำให้มีค่ามีราคามากกว่าเหรียญที่สร้างมากรุ่นจนจำไม่ได้ว่ารุ่นไหนเป็นรุ่นไหน ของน้อย หายากจึงมีราคาแพง

ทำไมเหรียญรุ่นแรกถึงเชื่อว่าพุทธคุณมากกว่า

ส่วนเรื่องพระพุทธคุณหรือความเข้มขลังนั้น เหรียญรุ่นแรกขลังกว่าจริงไหม เรื่องนี้ก็ไม่แน่ดเสมอไป แต่ถ้ารุ่นแรกขลังกว่า ที่เป็นไปได้อาจจะเพราะว่า พระเกจิอาจารย์นั้นเมื่อท่านจะดำริสร้างเองก็ตามหรือมีศิษย์มาสร้างเหรียญถวายท่านก็ตาม ถ้าท่านอนุญาตและปลุกเสกเหรียญนั้น ท่านย่อมต้องมั่นใจในพลังจิตของท่าน มั่นใจในการปลุกเสกนั้น ๆ ว่า ต้องทำได้ดี ท่านถึงจะสร้างจะทำออกมา ฉะนั้นจะเห็นรุ่นแรกหรือรุ่นไหน ๆ ก็องค์เดียวกันที่ทำการอธิษฐานปลุกเสก แต่ที่แตกต่างคือ

เหรียญรุ่นแรก ตอนที่ท่านยังไม่ดังนั้น ท่านจะมีเวลา มีความสงบ ในการปลุกเสกได้อย่างเต็มที่ จะปลุกเสกนานแค่ไหนก็ได้ จนท่านพอใจ ถึงจะนำออกแจกจ่ายไม่มีใครมากำหนดว่า ท่านต้องปลุกชั่วโมงเดียว หรือ 3 วัน 9 วัน ปลุกเสกด้วยความเชื่อมั่นในพลังจิตที่ไร้กังวลว่าจะเป็นที่ยอมรับหรือไม่ ไม่มีใครมาก่อกวนในขณะที่ทำการปลุกเสก ไม่ต้องกังวลเรื่องต้อนรับแขก ไม่ต้องกังวลเรื่องคนจะมาหา

แต่ถ้าท่านมีชื่อเสียง มีแต่ผู้คนมาหามากราไหว้มากขึ้น เวลาและความสงบก็น้อยลง งานกิจนิมนต์มากขึ้น เดี๋ยวต้องไปงานปลุกเสกวัดนั้น เดี๋ยวต้องไปปลุกเสกรุ่นนี้ บางพิธีกำหนดเลยว่าท่านต้องปลุกเสกตั้งแต่เวลานี้ไปจนถึงเวลานี้ก็พอแล้ว อีกอย่างการจัดสร้างในรุ่นหลักมักจะมีคนมารับเหมาในการจัดสร้าง มีพุทธพาณิชย์จากคนภายนอกเข้ามาแทรกแซงวัตถุประสงค์ในการจัดสร้างก็เปลี่ยนไป อาจจะทำให้ความเข้มขลังน้อยลงได้ ต่างกับเหรียญรุ่นแรกที่ทำด้วยความตั้งใจทำเพื่อมอบให้กับผู้ร่วมทำบุญในการก่อสร้างศาสนสถานหลัก ๆ ของวัดจริง ๆ เช่น โบสถ์ และหลวงปู่หลวงพ่อท่านมักจะแจกด้วยมือของท่านเอง เจตนาการสร้างดี ไม่มีเสแสร้งหรือสร้างภาพใด

ด้วยเหตุที่กล่าวมานี้ จึงพอเข้าใจได้ว่า ทำไมเหรียญรุ่นแรก ถึงมีราคามากกว่า และเชื่อว่ามีพุทธคุณมากกว่า

แต่อย่างไรก็ตาม ไม่มีตัวชี้วัดในเรื่องพุทธคุณว่า รุ่นแรกต้องพุทธคุณดีกว่า นอกจากเป็นความเชื่อที่ฝังใจมา แต่คนที่มีวัตถุมงคลรุ่นแรกมักที่จะ

1. ภูมิใจว่าตนเองมีรุ่นแรก ซึ่งการภูมิใจนี้ไม่ใช่เครื่องวัดพุทธคุณแต่อย่างใด วัตถุมงคลนั้น ๆ อาจจะมีพุทธคุณหรือไม่มีพุทธคุณก็ได้ แต่คนมีไว้ภูมิใจ
2. คนที่มีวัตถุมงคลรุ่นแรก โชว์ได้ อวดเพื่อนได้ ซึ่งก็เช่นกัน การโชว์หรืออวดเพื่อนให้ WOW นี้ ก็ไม่ใช่เครื่องยืนยันในพุทธคุณของวัตถุมงคลนั้น ๆ
3. รุ่นแรกขายได้ราคาแพง วัตถุมงคลรุ่นแรกมักจะมีราคาแพงเสมอ อาจจะเป็นเพราะค่านิยม ความต้องการ ซึ่งก็ไม่เกี่ยวกับพุทธคุณเช่นกัน

รุ่นแรกไม่ได้แน่เสมอไป

ทราบว่า มีผู้กราบเรียนถามพระครูขันตยาภิราม หรือ หลวงพ่อวงษ์ วังสปาโล วัดปริวาส ผู้สร้างตำนานเสือโลหะที่โด่งดังที่สุดในเมืองไทย (ท่านอาจจะสร้างเสือในยุคต้น ๆ ของการสร้างเสือด้วยโลหะ ไม่มีคู่แข่ง) ในลักษณะที่ว่า “หลวงพ่อครับหลวงพ่อสร้างเสือมาก็หลายรุ่น รุ่นไหนดีที่สุด (ผมไม่รู้ว่าคนถามว่าอย่างไร เห็นแต่คำตอบของหลวงพ่อ” หลวงพ่อท่านกล่าวว่า “ตอนปลุกเสกเสือรุ่น 1 นั้น ผมเพิ่งจบชั้นประถม แต่เสือรุ่น 6 นั้น ผมจบปริญญาแล้ว พวกคุณว่ารุ่นใหนจะดีกว่ากัน” จากคำตอบนี้จะเห็นได้ว่า วัตถุมงคลรุ่นแรก ที่ออกครั้งแรกไม่ใช่เครื่องการันตีในความมีพุทธคุณมากกว่ารุ่นอื่น ๆ แต่ทำไมรุ่นแรกถึงราคาแพง ว่าไปแล้วนึกถึงคำพูดนักสะสมพระท่านหนึ่งได้กล่าวว่า “เป็นวิถีเซียน” คือเป็นช่องทางทำมาหากินของเซียนพระหรือคนขายพระเพื่อที่จะขายพระให้ราคาแพงขึ้น อ้างว่า รุ่นแรกบ้าง สร้างน้อย หายากบ้าง