สมเด็จวัดเกศไชโย เป็นพระเครื่องที่มีเอกลักษณ์เฉพาะ คือพบเจอที่ไหนดูก็รู้ทันทีว่าพิมพ์นี้ทรงนี้เป็นพิมพ์พระสมเด็จวัดเกศไชโย โดยมากอกจะเป็นร่อง หูบายศรี มีกรอบกระจก ซึ่งบางท่านให้ความเห็นว่าเป็นปางทรงบำเพ็ญทุกรกิริยา
กล่าวกันมาว่า สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต) ท่านได้เริ่มสร้างพระสมเด็จวัดเกศไชโยตั้งแต่ปี พ.ศ.2404 เพื่อเตรียมไว้สำหรับบรรจุในพระพุทธรูปองค์ใหญ่ที่ได้สร้างขึ้นในครั้งแรก แต่พระพุทธรูปองค์ใหญ่นั้นได้เกิดพังลงมาเสียก่อน จึงได้มีการสร้างพระพุทธรูปองค์ใหญ่ขึ้นใหม่เป็นครั้งที่สองจนเสร็จในปี พ.ศ. 2406-2407 จากนั้นจึงได้นำพระสมเด็จนี้มาบรรจุไว้ในพระพุทธรูปใหญ่นั้น
สำหรับพุทธคุณของพระสมเด็จวัดเกศไชโยนั้น เนื่องจากถือกันว่าเป็นพระสมเด็จที่สร้างโดย สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต) จึงเชื่อกันว่ามีพุทธคุณครอบจักรวาลตามแต่จะอธิษฐาน โดยเฉพาะด้านแคล้วคลาดปลอดภัย เลื่อนยศเลื่อนตำแหน่ง
