ปฏิทินปักขคณนา 2568

ปฏิทินปักขคณนา คือ ปฏิทินแบบไทยโบราณ ที่ใช้สำหรับการคำนวณวันทางจันทรคติ (วันพระ วันธรรมสวนะ) และวันต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับพระพุทธศาสนา โดยจะอ้างอิงกับ ปฏิทินจันทรคติ ซึ่งมีการแบ่งช่วงเวลาของเดือนออกเป็น ข้างขึ้น (แรม 1-15 ค่ำ) และ ข้างแรม (ขึ้น 1-15 ค่ำ) ตามการเปลี่ยนแปลงของดวงจันทร์.

องค์ประกอบของปฏิทินปักขคณนา

1. วันข้างขึ้นและข้างแรม:
   • ข้างขึ้น 1 ค่ำ – 15 ค่ำ: ดวงจันทร์เริ่มโผล่ขึ้นจนเต็มดวง.
   • ข้างแรม 1 ค่ำ – 15 ค่ำ: ดวงจันทร์เริ่มลดลงจนถึงจันทร์ดับ.
2. วันพระ:
   วันสำคัญทางพุทธศาสนาที่กำหนดตามรอบดวงจันทร์ ได้แก่ วันขึ้น 8 ค่ำ, วันขึ้น 15 ค่ำ (วันเพ็ญ), วันแรม 8 ค่ำ, และวันแรม 15 ค่ำ (หรือ 14 ค่ำในเดือนขาด).
3. การอ้างอิงกับปีนักษัตรและฤดูกาล:
   ใช้เพื่อระบุช่วงเวลาในแต่ละปีตามระบบนักษัตร และช่วยในการคำนวณช่วงเวลาของเทศกาลหรือพิธีกรรมต่าง ๆ.

ประโยชน์ของปฏิทินปักขคณนา

1. ใช้กำหนดวันพระ วันธรรมสวนะ และวันสำคัญทางศาสนา.
2. ใช้ในพิธีกรรมที่อ้างอิงตามจันทรคติ เช่น การบวช การทอดกฐิน หรือพิธีกรรมในวันเพ็ญ.
3. ใช้ในวิถีชีวิตของคนไทยสมัยก่อน เช่น การกำหนดฤกษ์ยาม หรือวันสำคัญในชีวิตประจำวัน.

ความแตกต่างกับปฏิทินสุริยคติ

• ปฏิทินปักขคณนา ใช้ระบบจันทรคติ (ดวงจันทร์).
• ปฏิทินสุริยคติ ใช้ระบบสุริยคติ (ดวงอาทิตย์) ซึ่งเป็นระบบที่ใช้ในปฏิทินสากลปัจจุบัน.

ความสำคัญในปัจจุบัน

แม้จะไม่ใช้ในชีวิตประจำวันเหมือนอดีต แต่ปฏิทินปักขคณนายังคงมีบทบาทในศาสนาพุทธและวัฒนธรรมไทย โดยเฉพาะในพิธีกรรมและการระลึกถึงวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา.