เราจะใช้ชีวิตอย่างมีความสุข โดยไม่มีศาสนาได้หรือไม่ ?
ได้ หากความสุขหมายเพียงความเป็นอยู่ดีทางกาย มนุษย์เราก็จะมีความสุขได้โดยไม่ต้องเชื่อถือปฏิบัติตามคำสอนในศาสนาใด ๆ
แต่มนุษย์เรานั้นประกอบด้วย กายและใจ ในการมีชีวิตที่พัฒนาและมีความสุขอย่างสมบูรณ์บุคคลจะต้องพัฒนาทั้งกายและใจ ในกรณีนี้ศาสนาจะให้คำชี้นำและแนวทางที่ดีในการพัฒนาจิตและวิญญาณเคียงคู่กันไปกับการพัฒนาทางร่างกาย
พระพุทธศาสนาไม่ได้บังคับให้ใครเชื่อหรือต้องทำตาม พระพุทธเจ้าผู้เป็นพระศาสดา ไม่ได้สร้างสวรรค์หรือมอบสวรรค์เป็นรางวัลแก่ผู้ทำดีหรือผู้ที่เคารพนับถือพระองค์ ในทางตรงกันข้าม พระองค์ไม่ได้สร้างนรกหรือสาปแช่งบุคคลที่ไม่ทำตาม ไม่นับถือพระองค์ให้ไปอยู่ในนรก (อบายภูมิ)
แต่การกระทำของบุคคลเองต่างหาก หมายความว่า บุคคล สัตว์ทั้งหลาย จะเกิด ณ ประเทศใด ภพใดก็ตาม จะเกิดในยุคที่มีพระพุทธศาสนาหรือไม่มีพระพุทธศาสนาก็ตาม แม้เกิดในยุคที่มีพระพุทธศาสนาแต่ไม่รู้จักพระพุทธศาสนา เมื่อทำชั่ว ทำไม่ดี ก็ย่อมได้รับผลไม่ดีตามกรรมชั่วของตน เมื่อทำดีก็ย่อมได้รับผลดีตามกรรมดีของตนเช่นกัน การได้รับผลแห่งกรรมนั้นจึงไม่เกี่ยวข้องกับพระพุทธเจ้าหรือพระพทธศาสนา พระพุทธเจ้าเป็นแต่เพียงผู้ชี้แนะเท่านั้นว่าทำอย่างนี้เป็นแห่งอบายภูมิ (ไม่เจริญ) ทำอย่างนี้เป็นทางไปแห่งความสุข ทำอย่างนี้เป็นเหตุแห่งทุกข์ เป็นต้น
