จุดมุ่งหมายแห่งการสั่งสอนของพระพุทธเจ้า คืออะไร
ในพระธรรมเทศนาที่ทรงแสดงเป็นครั้งแรก คือพระธัมมจักกัปปวัตตนสูตร พระสูตรว่าด้วยการหมุนวงล้อคือพระธรรม พระพุทธเจ้าทรงชี้ว่าทางสายกลาง ซึ่งทำให้เกิดดวงตา ทำให้เกิดปัญญาเป็นไปเพื่อความสงบระงับ เพื่อความรู้ยิ่ง เพื่อการตรัสรู้ (คือรู้อย่างแจ่มแจ้ง) และเพื่อนิพพาน (สภาพทีดับกิเลสและทุกข์ทั้งปวง) จุดมุ่งหมายแห่งการสอน จึงอยู่ที่ความสงบระงับความรู้ยิ่ง การตรัสรู้และนิพพาน
ในพระธรรมเทศนาเรื่องหนึ่ง พระพุทธเจ้าทรงสรุปคำสั่งสอนของพระองค์ด้วยคำว่า “วิมุตติ คือ ความหลุดพ้นทางจิตจากกิเลสและทุกข์ทั้งปวงอันไม่กลับมากำเริบอีก เป็นจุดหมายปลายทาง”
เมื่อทรงส่งพระสาวกรุ่นแรก ๖๐ รูป ไปประกาศพระศาสนาพระพุทธเจ้าตรัสว่า
“ภิกษุทั้งหลาย ! บัดนี้เราพ้นแล้วจากบ่วง ทั้งที่เป็นของทิพย์และของมนุษย์ แม้ท่านทั้งหลายก็พ้นแล้ว จากบ่วงที่เป็นของทิพย์และของมนุษย์ ท่านทั้งหลายจงจาริกไป เพื่อเกื้อกูลแก่คนเป็นอันมาก เพื่อความสุขแก่คนเป็นอันมาก เพื่ออนุเคราะห์โลก เพื่อประโยชน์เพื่อเกื้อกูล และเพื่อความสุขแก่เทพและมนุษย์ทั้งหลาย”
จากพระพุทธวจนะข้างต้น อาจกล่าวได้ว่า นิพพาน หรือ วิมุตติ เป็นจุดมุ่งหมายสำคัญแห่งการสั่งสอนของพระพุทธเจ้า พระองค์ทรงส่งเสริมพระสาวกให้ปฏิบัติทางสายกลาง หรือ มัชฌิมาปฏิปทา เพื่อขจัดกิเลสและกองทุกข์ทั้งปวง แล้วให้ช่วยเหลือผู้อื่นด้วยความกรุณา
โดยย่อ พระพุทธเจ้าทรงสอนประชาชนถึงวิธีที่จะมีความสุขความเจริญทั้งทางโลกและทางธรรม ผู้ดำเนินตามคำสอนของพระองค์ อาจเลือกวิถีชีวิตที่ตนสามารถปฏิบัติได้
