คำโบราณ 38 อย่าง

1.) มะเดื่อ อย่าค้า
2.) ป่าช้า อย่าหนี
3.) ไม่ดี อย่าทำ
4.) ไม่จำ อย่าสอน
5.) คนงอน อย่าง้อ
6.) คนล้อ อย่าเคือง
7.) กลัวเปลือง อย่าใช้
8.) ไม่ไป อย่าเข็น
9.) ไม่เล่น อย่าชวน
10.) ตีรวน อย่าหนี
11.) มีหนี้ อย่าเหนียว
12.) ควายเปลี่ยว อย่าปล่อย
13.) ใช้บ่อย อย่าบ่น
14.) ใจคน อย่าเชื่อ
15.) ลูกเสือ อย่าเลี้ยง
16.) เสบียง อย่าขาด
17.) ฉลาด อย่าโกง
18.) ไม้โค้ง อย่าดัด
19.) ปากจัด อย่าด่า
20.) ครูว่า อย่าเถียง
21.) บ้านเอียง อย่าขืน
22.) ไม่กลืน อย่าอม
23.) ยาขม อย่าคาย
24.) เสียดาย อย่าทิ้ง
25.) ไม่จริง อย่าพูด
26.) เหม็นบูด อย่ากิน
27.) คนกิน อย่ายุ
28.) คนดุ อย่าท้า
29.) คนบ้า อย่ายั่ว
30.) คนกลัว อย่าแหย่
31.) คนแก่ อย่าเบียด
32.) คนเกลียด อย่าใกล้
33.) หมั่นใส้ อย่ามอง
34.) จองหอง อย่าคบ
35.) ไม่พบ อย่าหา
36.) หมูหมา อย่าเหยียบ
37.) ได้เปรียบ อย่าหยิ่ง
38.) ผู้หญิง อย่าหลง

โบราณ 38 อย่าง มีความหมายว่าอย่างไร

ผมพยามหาความหมายของคำโบราณทั้ง 38 อย่างนี้ แต่ยังไม่เจอ ฉะนั้น ความหมายต่าง ๆ ของคำโบราณ 38 อย่างที่ผมจะให้ความหมายนี้ อาจจะผิดพลาดอยู่บ้าง เนื่องจากผมไม่ใช่คนโบราณ คำไหนที่ผมไม่ได้เขียนคำอธิบายไว้ แสดงว่าคำนั้นมีความหมายที่ชัดเจนแล้ว หรือผมยังหาความหมายที่แท้จริงยังไม่ได้ แต่อย่างไรก็ตามผมจะมาเขียนอธิบายไว้เรื่อย ๆ

1.) มะเดื่อ อย่าค้า หมายถึงอย่าคบค้าสมาคมกับคนพาล คนดีแต่พูด คนหัวประจบสอพลอ คนหน้าซื่อใจคด ข้างนอกสดใสข้างในเป็นโพลง
2.) ป่าช้า อย่าหนี หมายถึง เมื่อใครตำหนิเรา ติเตียนเรา อย่าเบือนหน้าหนี ให้รับฟังไว้ เหมือนเขาชี้ขุมทรัพย์ให้เรา
3.) ไม่ดี อย่าทำ ความหมายน่าจะตรงตามข้อความ คือสิ่งที่ไม่ดี นำความเดือดร้อนมาให้ อย่าได้ทำ
4.) ไม่จำ อย่าสอน
5.) คนงอน อย่าง้อ
6.) คนล้อ อย่าเคือง
7.) กลัวเปลือง อย่าใช้
8.) ไม่ไป อย่าเข็น
9.) ไม่เล่น อย่าชวน
10.) ตีรวน อย่าหนี

11.) มีหนี้ อย่าเหนียว ทุกคนเป็นหนี้บิดามารดาผู้มีพระคุณทั้งนั้น ฉะนั้น อะไร ๆ ที่เกี่ยวกับการตอบแทนพระคุณของท่านอย่าตระหนี่ ท่านเจ็บป่วยก็ต้องรักษาเต็มที่ แม้ไม่มีก็ต้องหาให้มีเพื่อมาใช้หนี้ท่าน
12.) ควายเปลี่ยว อย่าปล่อย คำนี้ผมนึกถึงความเจ้าชู้ของคน ไม่ควรปล่อยสามีหรือภรรยาของตนไว้กับหญิงหรือชายคนอื่น
13.) ใช้บ่อย อย่าบ่น
14.) ใจคน อย่าเชื่อ ข้อนี้ทำให้ผมนึกถึงกลอนของสุนทรภู่ที่ว่า “แล้วสอนว่าอย่าไว้ใจมนุษย์ มันแสนสุดลึกล้ำเหลือกำหนด ถึงเถาวัลย์พันเกี่ยวที่เลี้ยวลด ก็ไม่คดเหมือนหนึ่งในน้ำใจคน“
15.) ลูกเสือ อย่าเลี้ยง อย่าให้การสนับสนุนเลี้ยงดูคนพาลหรือคนที่จะทำร้ายเราในวันข้างหน้า รวมทั้งอย่าให้คนพาลคนไม่ดีมีอำนาจจนทำให้เราเดือดร้อนในวันข้างหน้า คล้าย ๆ กับอสรพิษเลี้ยงไม่เชื่อง หรือชาวนากับงูเห่า
16.) เสบียง อย่าขาด บุญกุศลถือว่าเป็นเสบียงในวันข้างหน้า ที่จะติดตามเราไปในทุกภพทุกชาติ เหมือนดังเงาตามตัว ฉะนั้น ทาน ศีล ภาวนา อย่าได้ขาด
17.) ฉลาด อย่าโกง อย่าเอาเปรียบคนอื่นเพราะเหตุแห่งตนเป็นผู้ฉลาดกว่า หรือมีโอกาสทางสังคมมากว่า
18.) ไม้โค้ง อย่าดัด คำนี้คล้ายคำกล่าวที่ว่า อย่าดัดหางหมาให้ตรง สอนไม่ได้ก็ปล่อยไปก่อน ใช้แบบโค้ง ๆ งอ ๆ นั่นแหล่ะ คนเรามีดีไม่อย่างใดก็อย่างหนึ่ง
19.) ปากจัด อย่าด่า พึงชนะคนด่า ด้วยการไม่ด่าตอบ
20.) ครูว่า อย่าเถียง

21.) บ้านเอียง อย่าขืน
22.) ไม่กลืน อย่าอม ไม่ทำอย่าขวางคนอื่น หรือที่เรียกว่า มือไม่พายอย่าเอาเท้าราน้ำ
23.) ยาขม อย่าคาย คำสอน คำดุด่าของพ่อแม่เหมือนยาขมที่ทำให้เรารู้สึกไม่ชอบใจ แต่เป็นความหวังดีของท่าน ที่อยากให้เราได้ดี
24.) เสียดาย อย่าทิ้ง
25.) ไม่จริง อย่าพูด
26.) เหม็นบูด อย่ากิน สิ่งไม่ดี สิ่งที่จะทำให้เกิดความเสียหายแก่วงศ์ตระกูล ทำให้ชื่อเสียงไม่ดี เป็นที่นินทา อย่านำเข้ามาสู่ตัว
27.) คนกิน อย่ายุ ปกติจิตใจของคนเรามักไหลไปตามอารมณ์ รูป กลิ่น เสียง รส ที่ชอบใจ โดยมากเป็นไปตามความอยากด้วยอำนาจความโลภ โกรธ หลง ฉะนั้น ไม่จำเป็นต้องยุยงส่งเสริม
28.) คนดุ อย่าท้า คล้ายน้ำเชี่ยวอย่าขวางเรือ คืออย่าขัดขวางหรือทัดทานเรื่องราวหรือเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นและกำลังเป็นไปอย่างรุนแรง เพราะอาจทำให้เกิดความเสียหายมากขึ้น.
29.) คนบ้า อย่ายั่ว
30.) คนกลัว อย่าแหย่

31.) คนแก่ อย่าเบียด ให้ความเคารพยกย่องต่อผู้อาวุโส อย่างน้อยท่านก็เกิดก่อนเรา อย่าดูหมิ่น อย่าพูดกระทบกระทั่ง รวมทั้งอย่าดูถูกดูหมิ่นภูมิปัญญาของคนเก่าก่อน
32.) คนเกลียด อย่าใกล้
33.) หมั่นใส้ อย่ามอง
34.) จองหอง อย่าคบ
35.) ไม่พบ อย่าหา ไม่รู้หมายถึงอะไร (ไม่ใช่ความหมาย แต่ผมไม่รู้จริง ๆ )
36.) หมูหมา อย่าเหยียบ อย่าดูถูกเหยียดหยามคน แม้เขาจะต่ำต้อยด้อยโอกาสก็ตามที
37.) ได้เปรียบ อย่าหยิ่ง เมื่อได้ดีอย่ายะโสโอหัง ได้ดีอย่าลืมตัว
38.) ผู้หญิง อย่าหลง ตีความหมายได้ 2 ทาง 1. สอนผู้ชายอย่าหลงในผู้หญิงมากเกินไป 2. สอนผู้หญิงเองอย่าหลงในความสวยความงามของตนเอง เพราะมันเปลี่ยนแปลงได้ ไม่คงทน แต่ผมคิดว่าความหมายน่าจะข้อที่ 1 มากกว่า

ส่วนความหมายของคำอื่น ๆ ผมจะมานั่งคิดนั่งเทียนเขียนทีหลังครับ