ช็อกโกแลต (อังกฤษ: chocolate) คือผลิตผลที่ได้มาจากเมล็ดของต้นโกโก้ (cocoa) ทางคณะสงฆ์ถือว่าเป็นยาวชีวิก หมายถึงเมื่อรับประเคนช็อกโกแลตแล้วสามารถเก็บไว้ฉันได้ตลอดชีวิต เทียบได้กับชาและกาแฟ สมัยก่อนช็อกโกแลตเป็นของหายาก ส่วนมากจะพบในรูปแบบของผลิตภัณฑ์โกโก้ผงตรานางพญาบาลซึ่งทุกวันนี้ไม่ทราบว่ายังมีขายอยู่ไหม
แม้ช็อกโกแลต เมื่อพระรับประเคนแล้วฉันเป็นยาวชีวิกคือเก็บไว้ฉันได้ตลอดเวลา แต่นั่นหมายถึงช็อกโกแลตแท้ ๆ ช็อกโกแลตล้วน ๆ ที่ไม่มีส่วนผสมอย่างอื่น อธิบายให้เข้าใจง่าย ๆ ดังนี้
ช็อกโกแลตทุกประเภทที่กล่าวมานี้สามารถถวายพระได้ทั้งหมด ประเภทที่ 1 และ ประเภทที่ 2 ถวายได้ตลอดเวลา ส่วนช็อกโกแลตประเภทที่ 3 ควรถวายช่วงเช้า แต่หากมีความจำเป็นจะถวายช่วงบ่ายก็ได้ (เช่น ญาติโยมมาจากที่ไกล กว่าจะมาถึงวัดก็เป็นเวลาบ่ายแล้ว) ซึ่งท่านจะให้เก็บไว้ในโรงครัว หรือในที่ใดที่หนึ่งซึ่งศิษย์วัดจะนำไปเก็บอีกทีหนึ่งเพื่อนำถวายท่านในเวลาอันควร
สำหรับอานิสงส์ของการช็อกโกแลตนั้น หากท่านถวายเป็นยาวชีวิกก็ไม่ต่างกับการถวายเภสัช หากท่านถวายเป็นน้ำปานะก็ไม่ต่างกับการถวายน้ำปานะทั่วไป หากท่านถวายเป็นอาหารก็ไม่ต่างกับการถวายอาหาร หากท่านถวายช็อกโกแลตแก่พระภิกษุอาพาธก็เหมือนได้ดูแลพระภิกษุอาพาธ ด้วยเจตนาอันดีของผู้ถวาย เชื่อว่าอานิสงส์ผลบุญไม่น้อยย่อมเกิดขึ้นแก่ผู้ถวาย เป็นต้นว่า
ลูกโกโก้ (cocoa) ที่นำมาทำผงโกโก้ และ ช็อกโกแลต ชนิดต่าง ๆ
