ข้าวจี่คืออะไร
ข้าวจี่ คือ ข้าวเหนียวที่นึ่งสุกแล้วนำมาปั้นเป็นก้อนทาเกลือ หรือไข่ น้ำอ้อยเคล้าให้ทั่ว ใช้ไม้เสียบย่างไฟ เมื่อข้าวสุกเกรียมได้ที่แล้วจะได้ข้าวจี่จะมีกลิ่นหอมน่ารับประทานเป็นอย่างมาก
บุญข้าวจี่คืออะไร
บุญข้าวจี่ เป็นงานบุญประเพณีของชาวอีสาน มีการกำหนดวันเพื่อนำข้าวจี่ไปทำบุญถวายพระที่วัด โดยมากทำบุญข้าวจี่ในช่วงเดือนสาม จนเรียกว่า บุญเดือนสาม บุญข้าวจี่ถือว่าบุญประเพณีสำคัญของชาวอีสานที่มีอยู่ในฮีตสิบสอง ดังคำกล่าวที่รู้จักกันทั่วไปว่า “เดือนสามคล้อยจัวหัวปั้นข้าวจี่ เดือนสี่คล้อยจัวน้อยเทศน์มะที (มัทรี)”
แม้ประเพณีการทำบุญข้าวจี่จะกำหนดหมายทำกันในช่วงเดือนสาม แต่พุทธศาสนิกชนผู้มัศรัทธาสามารถถวายข้าวจี่ได้ทุกวัน สามารถนำข้าวจี่ทำบุญตักบาตร ถวายเป็นภัตตาหารแด่พระสงฆ์ได้ทุกวัน
ที่มาของบุญข้าวจี่
การจัดประเพณีทำบุญข้าวจี่ในเดือนสามนั้น เข้าใจว่าเป็นช่วงเวลาที่ชาวนาหมดภาระในการทำนาแล้ว เมื่อชาวนาได้นำข้าวขึ้นยุ้งใหม่แล้ว จึงได้ชักชวนกันเพื่อบุญข้าวจี่ถวายพระสงฆ์ ส่วนมูลเหตุดั้งเดิมของการทำบุญข้าวจี่นั้นน่าจะมาจากเรื่องในสมัยพุทธกาล กาลครั้งหนึ่ง นางปุณณทาสีได้ทำขนมแป้งจี่ถวายแด่สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและพระอานนท์เถระ ครั้นถวายแล้วนางคิดว่าพระพุทธองค์คงไม่เสวยและอาจจะเอาทิ้งให้สุนัขหรือกากิน เพราะอาหารที่นางถวายไม่ประณีตไม่น่ารับประทาน เมื่อพระพุทธเจ้าทรงทราบความวิตกของนางปุณณทาสี จึงรับสั่งให้พระอานนท์ปูสาดอาสนะ ณ ใต้ร่มไม้แห่งกนึ่ง แล้วทรงประทับนั่งเสวยข้าวจี่ที่นางถวายนั้น นางได้เห็นดังนั้นก็เกิดปีติยินดีเป็นอย่างยิ่ง และเมื่อนางได้ฟังพระธรรมเทศนาจากพระพุทธเจ้าแล้วก็บรรลุโสดาปัตติผล ด้วยเหตุนั้น จึงได้เกิดเป็นประเพณีทำบุญถวายจี่
คำถวายข้าวจี่
อิมัสมิง ฐาเน อิมานิ มะยัง ภันเต พาหิระอัณฑานิ ปิณฑะปาตานิ ภิกขุสังฆัสสะ โอโณชะยามะ สาธุ โน ภันเต ภิกขุสังโฆ อิมานิ พาหิระอัณฑานิ ปิณฑะปาตานิ ปฏิคคัณหาตุ ฑีมะรัตตัง อัตถายะ หิตายะ สุขายะ
ข้าแต่พระภิกษุสงฆ์ผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลาย ขอน้อมถวายก้อนข้าวจี่ทั้งหลายเหล่านี้ แก่พระภิกษุสงฆ์ ขอพระภิกษุสงฆ์โปรดรับ ก้อนข้าวจี่ทั้งหลายเหล่านี้ ของข้าพเจ้าทั้งหลายเพื่อประโยชน์และความสุข แก่ข้าพเจ้าทั้งหลาย สิ้นกาลนาน เทอญ
อานิสงส์ของการถวายข้าวจี่
อานิสงส์ของการถวายข้าวจี่ของการถวายข้าวจี่ ทำอะไรก็สำเร็จได้โดยง่าย มีคนให้ความสนใจให้ความช่วยเหลือ ไม่มีความตกต่ำ เหมือนดังนางปุณณทาสี
