เราคงจะเคยได้ยินคำว่า อานิสงส์ อานิงสงส์ผลบุญ ผลานิสงส์ หรือเคยได้ยินว่าอานิสงส์ของการถวายผ้ากฐิน อานิสงส์ของการถวายทาน เป็นต้น เรามาดูความหมายของอานิสงส์ว่าหมายถึงอะไร ให้ได้กี่ความหมาย
อานิสงส์ แปลว่า คุณเป็นเนื่องไหลไหลออกเนือง ๆ แห่งผล คือ ให้ผลที่น่าชื่นใจโดยยิ่ง
อานิสงส์ หมายถึงผลแห่งกุศลกรรม, ผลบุญ, ประโยชน์ที่เกิดจากการทำบุญ บางทีก็ใช้ว่า ผลานิสงส์ หรือผลอานิสงส์
อานิสงส์ เป็นผลผลิตที่เกิดขึ้นจากการประกอบความดีงามต่าง ๆ ทำนองที่ว่า ทำดีได้ดี ซึ่งหมายความว่าเมื่อทำความดี ความดีย่อมให้อานิสงส์เป็นคุณความดีก่อน ลำดับต่อมาคุณงามความดีนั้นจึงให้ผลที่น่าชื่นใจไหลออกมาสนองแก่ผู้ทำในรูปแบบต่าง ๆ ตามเหตุปัจจัยที่ทำความดีนั้น ๆ เปรียบเหมือนปลูกต้นมะม่วงย่อมจะได้ผลเป็นลูกมะม่วงก่อน ต่อมาลูกมะม่วงนั้นจึงให้ผลที่น่าชื่นใจต่อไปเมื่อนำไปเป็นอาหาร นำไปแลกเป็นของหรือนำไปขายเป็นเงินได้ ทำความดีก็ได้คุณความดีก่อน จากนั้นคุณความดีนั้นจะส่งผลออกมาเป็นที่น่าชื่นใจ เช่น ได้รับการยกย่อง มีชื่อเสียงดีงาม หรือมีสุคติภพเป็นต้น
อานิสงส์ใน ๓ ความหมาย
๑. อานิสงส์หมายถึง ชมเชย อธิบายว่า ความดีต่าง ๆ ที่บุคคลได้กระทำไว้แล้วนั้น จะได้รับผลของความดีตอบสนอง ส่วนผู้อื่นเมื่อเห็นบุคคลนั้นก็ได้ความสุขความเจริญ จึงพากันยกย่องชมเชยว่าเป็นผู้มีบุญ
๒. อานิสงส์หมายถึง เบียดเบียน อธิบายว่า ผลของความดีต่าง ๆที่บุคคลได้กระทำไว้แล้วนั้น จะเข้าไปทำหน้าที่เบียดเบียน ผลของความชั่วที่ได้เคยกระทำไว้แล้วให้ตกไปไม่มีโอกาสให้ผล และยังสามารถป้องกันผู้กระทำความดีนั้นไม่ให้ตกไปในทางที่ชั่ว
๓. อานิสงส์หมายถึง ไหลออกอยู่เป็นนิตย์ อธิบายว่า ความดีต่าง ๆ ที่บุคคลได้กระทำไว้แล้ว ย่อมให้ผลที่ดีตอบสนองอยู่เป็นนิตย์ และจะนำไปสู่ผลอันสูงสุดที่เหล่ามนุษย์ เทวดาพรหมปรารถนาเป็นยิ่งนักคือ การบรรลุมรรคผล นิพพานนั่นเอง
