วันนี้ผมได้มีโอกาสไปเยี่ยมบ้านเซียนพระสายหลวงปู่ฝั้น ซึ่งเขาก็นำเหรียญหลวงปู่ฝั้นรุ่นต่าง ๆ มาให้ชม ผมมีความสนใจเหรียญหลวงปู่ฝั้นรุ่น 9 เหรียญหนึ่งจึงถามว่า เหรียญหลวงปู่ฝั้นเหรียญนี้รู้ได้อย่างไรว่าแท้ ดูตรงไหน “ผมรู้ อาศัยความรู้สึกจากประสบการณ์ที่เคยดูมา” เขาอาจจะดูเป็นจริง ๆ แต่ตอบแบบนี้ผมว่าไม่ใช่ การดูพระแท้หรือไม่แท้จะอาศัยความรู้สึกไม่ได้ เพราะความรู้สึกนั้นแท้ทุกองค์ การดูพระแท้หรือไม่แท้ต้องมีหลักการในการดู เช่น (ผมยกตัวอย่างของหลักการเท่านั้นนะ อาจจะผิดก็ได้ เพราะผมไม่ใช่เซียน)
- ดูพิมพ์ พิมพ์ถูกไหม พิมพ์นี้มีการสร้างไหม
- ดูเนื้อ เนื้อนี้มีการสร้างไหม พิมพ์นี้มีเนื้อนี้ไหม
- ดูตำหนิ ตำหนิของพระเครื่องในแต่ละรุ่นต้องอาศัยความรู้ที่เคยศึกษามา
- ดูความเก่า พระสร้างมาร้อยกว่าปี ในยุคนั้นควรเป็นแบบไหน เนื้อที่ผ่านมาเป็นร้อยปีควรเป็นแบบไหน ต้องศึกษา
- ดูที่มา ที่มาก็ใช้เป็นส่วนประกอบได้เช่นกัน เมื่อก่อนเขาก็ศึกษาจากที่มา เช่น องค์นี้เจ้าอาวาสนำมาออกมาจากเจดีย์ แล้วมอบให้คนนั้นไป เขาก็จะตามพระองค์นั้นเพื่อศึกษาพิมพ์พระ แล้วจึงทำการบันทึกไว้ว่าพระที่มาจากเจดีย์นี้ กรุนี้มีพิมพ์นี้
แต่อย่างไรก็ตาม ประสบการณ์ในการดูพระเป็นเรื่องสำคัญ แต่ต้องไม่ทิ้งหลักการในการดูพระแท้ไม่แท้
