
คด หมายถึง วัตถุเนื้อแข็งที่เป็นหินที่เกิดจากสัตว์ หรือพืช ซึ่งก็มีทั้งที่กลายเป็นหินทุกส่วน เช่น หอยกลายเป็นหินทั้งตัว ข้าวสารกลายเป็นหิน หรือเป็นหินแค่บางส่วน เช่น เม็ดขนุน (เป็นหินเฉพาะเม็ดต้นไม่ได้กลายเป็นหินด้วย) อย่างนี้เป็นต้น
ตำนานคด ที่เกิดจากสัตว์กลายเป็นหิน
คดที่เกิดจากสัตว์กลายเป็นหินนั้น บางตำนานกล่าวว่าเกิดมาจากบุพกรรมของสัตว์นั้นเอง เมื่อก่อนเคยเกิดเทพธิดาหรือนางฟ้าบนสวรรค์มาก่อน ต่อมาได้ทำผิดกฎสวรรค์จึงถูกลงโทษให้เกิดมาเป็นสัตว์ตามแต่โทษ ฟังดูแล้วทำให้นึกถึงหนังจีนที่เทวดาไปแอบจีบสาวสวรรค์นางสนมเง็กเซียนหรือไปกินลูกท้อสวรรค์เข้า เมื่อถูกลงโทษที่โลกมนุษย์เวลาผ่านไปนานเท่าไหร่ไม่รู้อาจจะหลายพันหลายหมื่นหรือหลายล้านปีบนโลกมนุษย์ แต่เป็นเวลาไม่นานบนสววรค์ ก็หมดกรรม หรือถูกเรียกกลับสวรรค์ แต่ก่อนที่จะไปสู่สวรรค์วิมานที่เดิมได้ทิ้งร่างสังขารเอาไว้บนโลกมนุษย์ อธิษฐานร่ายกายให้กลายเป็นหิน หรือที่เราเรียกว่าคดนั่นเอง เช่น คดหอย คดกุ้ง คดดักแด้ คดไข่ไก่ เป็นต้น แต่คดนั้นมักจะพบกับสัตว์ที่มีร่างเล็กเท่านั้น ไม่ค่อยได้พบเห็นคดช้างทั้งตัว คดม้าทั้งตัว
บางตำนานก็ว่า คดสัตว์ที่กลายเป็นหินนั้น เป็นร่างกายของพระโพธิสัตว์ที่บำเพ็ญบารมีอีกชาติหนึ่ง เมื่อจะดับขันธ์ไปอาจจะอธิษฐานร่างให้เป็นหินเพื่อเป็นสักขีพยานให้แก่ตนเอง หรือเทพเทวาอธิษฐานให้ เพื่อเป็นที่ระลึกไว้บนโลกนี้
บางตำนานก็ว่า คดสัตว์เกิดจากพวกนักสิทธิ์วิทยาคมทั้งหลาย ฤาษีชีไพร นาคา ได้แปลงกายาเป็นสัตว์เพื่อทดสอบวิชาที่ตนมีอยู่ หรือเป็นเหล่าเทพยดา นาคา นาคี หนีมาเที่ยวเมืองมนุษย์และได้ทำการอธิษฐานร่างกายไว้ หรือบางทีอาจจะสิ้นสังขารโดยกระทันหันก็เป็นได้
แต่หากเป็นคดที่เกิดเฉพาะบางส่วนของร่างกายสัตว์ในขณะที่สัตว์นั้น ๆ ยังมีชีวิตอยู่ ท่านว่าเป็นเพราะบุพกรรมของสัตว์นั้น ๆ หรือถ้าพูดให้ดูดีก็เป็นเพราะบารมีของสัตว์นั้น ๆ เพราะเกิดเฉพาะสัตว์บางตัว และเชื่อว่าสัตว์นั้นเป็นสัตว์พิเศษ เป็นจ่าฝูง หรือเป็นพระโพธิสัตว์ อย่างสัตว์ที่มีคดอยู่ที่เขา (เขากวางคุด) เชื่อว่าสามารถทำให้สัตว์นั้นมีอำนาจศักดิ์สิทธิ์ ดูแลฝูงให้ปลอดภัยได้ และทำให้สัตว์นั้นแคล้วคลาดปลอดภัยอีกด้วย

ตำนานคด ที่เกิดจากไม้กลายเป็นหิน
หากเป็นคดที่เกิดจากไม้กลายเป็นหิน โดยเฉพาะต้นไม้ใหญ่ตามป่าเขาที่ผู้คนไม่เข้าไปเหยียบย่ำกลายเป็นหินแล้ว คนโบราณเชื่อว่าต้นไม้เหล่านั้นเคยเป็นวิมานสิงสถิตของรุกขเทวดามาก่อน ซึ่งเป็นเทพที่มีตบะบารมีแก่กล้าพอควร เมื่อรุกขเทพนั้นจุติไปที่อื่น ต้นไม้นั้นจึงได้กลายเป็นหิน หรืออาจจะแค่ยืนต้นตายพราย แต่ก็ไม่ได้เกิดกับทุกต้นนะครับ ขึ้นอยู่ว่ารุกขเทวดานั้นมีตบะบารมีแก่กล้าแค่ไหน หรือได้ทำการอธิษฐานไว้ไหม สิงสถิตที่ต้นไม้นั้นนานแค่ไหน รุกขเทวดาบางองค์อยู่กับต้นไม้นั้นมานาน มีความผูกพันธ์กับต้นไม้นั้น เมื่อรุกขเทวดาจากไป ต้นไม้นั้นก็ไม่สามารถที่จะทรงอยู่ได้ ยืนต้นตายพรายไปก็มี กลายเป็นหินไปก็มี
แต่ถ้าหาก คด เกิดขึ้นกับบางส่วนของต้นไม้ ได้กลายเป็นหินแค่บางส่วนเท่านั้น ท่านว่ารุกขเทวดาที่สิงสถิตอยู่กับต้นไม้นั้นได้มอบให้ไว้ หรือจะเป็นเครื่องเล่นของเทวดาก็ว่าได้
บางตำนานก็ว่าต้นไม้ที่กลายเป็นคด เป็นหินนั้น อันเนื่องมาจากได้รับพลังงานจากสุริยเทพ นานเข้ากลายเป็นหิน หรือได้รับพลังงานจากเทพโดยวิธีอื่น เป็นต้นว่า โดนฟ้าผ่า จึงทำให้ต้นไม้นั้นกลายเป็นคดนั้น
บางคนก็เชื่อว่าที่บริเวณใต้ต้นไม้นั้นเคยเป็นที่บำเพ็ญเพียรของฤาษีผู้มีตบะแก่กล้ามาก่อน ได้รับพลังงานกระแสจิตของฤาษีที่ทรงตบะแรงกล้าทุกวัน จึงกลายเป็นหิน หรือคด
บางคนก็ว่าตรงที่กลายเป็นคดนั้น เพราะโดนเวทมนต์ของผู้ทรงเวทย์ทั้งหลายได้ซัดไปโดนเข้า ประมาณใช้เป็นที่ระบายของระบายพลังปล่อยของ ของผู้ที่มีพลังเวทหรืออาคมแก่กล้าทั้งหลาย ซึ่งหากปล่อยไปที่อื่นก็กลัวเป็นอันตรายต่อสัตว์อื่น หรือผู้อื่น จึงปล่อยพลังไปที่ต้นไม้บ้าง หินบ้าง หรือบางทีอาจจะไม่ได้ตั้งใจว่าปล่อยไปที่ไหน หากถูกคนก็เป็นอันตรายที่เรียกว่าลมพัดลมเพ หากถูกต้นไม้จุดที่ถูกพลังก็กลายเป็นคดไป
ที่มา ตำนาน “คด” กายสิทธิ์ มีอิทธิฤทธิ์ในตน ผู้คนอยากเป็นเจ้าของ