ในสมัยก่อน กว่าจะสร้างพระขึ้นมาสักองค์ หรือสักชุดหนึ่ง ต้องใข้เวบาเตรียมการนาน ทั้งในส่วนของผู้สร้าง มวลสารที่ใข้ในการทำพระเครื่อง และโอกาสอันเหมาะสมในการสร้างพระเครื่อง
พระเกจิผู้สร้างพระเครื่อง
การสร้างพระเครื่องในสมัยก่อนนั้น พระเกจิอาจารย์ผู้สร้างพระเครื่อง ต้องเป็นผู้ทรงความรู้ด้านวิทยาคม มีสมาธิแก่กล้า หรือเป็นที่ศรัทธาของมหาชน ถ้าเราได้อ่านประวัติของพระเกจิครูบาอาจารย์ทั้งหลาย จะเห็นว่าส่วนมากท่านได้ผ่านการฝึกฝนมาอย่างดี ออกธุดงค์เสาะแสวงหาศีกษาวิชาความรู้จากสำนักต่าง ๆ หรือจากครูอาจารย์ที่มีชื่อเสียง ใช้เวลาในการศึกษาอยู่หลายปี เที่ยวธุดงค์อยู่กลางดินกินกลางทรายมานาน จนกว่าจะมีความมั่นใจจีงได้ค่อยทำพระเครื่อง หรือเครื่องรางของขลังเพื่อมอบให้กับลูกศิษย์หรือคณะศรัทธาญาติโยม
มวลสาลในการสร้างพระเครื่อง
มวลสารที่ใข้ในการจัดทำพระเครื่องก็มีส่วนสำคัญ บางครูอาจารย์ต้องสะสมมวลสารมาเป็นสิบ ๆ ปี หรือตลอดชีวิตในการเดินธุดงค์ เพื่อแสวงหามวลารศักดิ์สิทธิ์ ว่าน 108 ดินจากท่าต่าง ๆ ไม้วิเศษเฉพาะ เช่น ไม้แหย่แย้ ไม้ไผ่สีสุกที่ถูกฟ้าผ่า เป็นต้น หรือน้ำมนต์ 108 วัด ผงวิเศษจากครูอาจารย์รุ่นเก่าที่ได้ทำไว้
โอกาสในการสร้างพระเครื่อง วัตถุมงคล
ครูอาจารย์สมัยก่อน เมื่อจะสร้างพระเครื่อง ย่อมสร้างตามโอกาสอันเหมาะสม เช่น เพื่อบรรจุในเจดีย์ เพื่อสืบทอดพระศาสนา สร้างในคราวฉลองเมื่อได้รับความสำเร็จต่าง ๆ หรือเมื่อคราวชนะศึกสงคราม บ้านเมืองเกิดความสงบ หรือสร้างเพื่อมอบให้กับผู้ร่วมทำบุญในการบูรณะปฏิสังขรณ์เสนาสนะต่าง ๆ ภายในวัด หรือสร้างเพื่อถวายเป็นพระราชกุศล สร้างถวายพระราชศรัทธา เป็นต้น
สมเด็จวัดมฤคทายวัน ปี 2466
พระวัดมฤคทายวัน พระเก่าที่ทรงคุณค่า เหตุเพราะเป็นพระที่รัชกาลที่่ 6 ทรงดำริให้จัดสร้างขึ้น เมื่อปี 2466 เนื่องในวโรกาสอันเป็นมงคล คราวที่ทรงสร้างพระราชวังมฤคทายวัน อ.หัวหิน จ.เพชรบุรี
พระสมเด็จวัดมฤคทายวัน เป็นพระเนื้อผงน้ำมัน พิมพ์สมเด็จสามชั้น หูบายศรี หลังเรียบ
พุทธคุณเด่นด้าน เมตตามหานิยม เจริญก้าวหน้า ประสบความสำเร็จในหน้าที่การงานและชีวิต เหมือนดังที่พระองค์ทรงสร้างพระราชวังได้สำเร็จ ปกป้องคุ้มครอง อยู่ร่มเย็นเป็นสุข กล่าวได้ว่าใช้แทนพระสมเด็จโตได้เลยครับ
ประธานพิธีมหาพุทธาภิเษก พระสมเด็จวัดมฤคทายวัน โดย หลวงพ่อนาค วัดหัวหิน และพระเกจิอาจารย์ชื่อดังในยุคนั้น แน่นอนว่าท่านคงไม่ใช่รูปเดียวแน่ เป็นพระเนื้อผงน้ำมัน มวลสารสุดยอดมาก ท่านว่ามีผงของสมเด็จพระสังฆราชสุก ไก่เถื่อน ผงของสมเด็จพุฒาจารย์โต วัดระฆัง ผงวิเศษของหลวงพ่อแก้ว วัดเครือวัลย์ และผงศักดิ์สิทธิ์ พระเกจิยุคเก่าอีกจำนวนมากและมากมาย เนื่องจากผสมผงใช้น้ำมันตังอิ้วเป็นตัวประสาน ใส่ไปมาก เนื้อพระจึงมีลักษณะฉ่ำมัน ซึ่งเรียกกันว่า พระเนื้อผงน้ำมัน และใช้เป็นต้นแบบพระผงน้ำมันมาถึงทุกวันนี้ครับ
