หลวงปู่สมัย ฑีฆายุโก
วัดป่าโนนแสงทอง หมู่ที่ 6 บ้านสร้างดู่
ตำบลแวง อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร
กำเนิด
พระคุณเจ้าหลวงปู่สมัย ทีฆายุโก มีชาติกำเนิดในสกุล โสภาจร เดิมชื่อ พิสมัย เนื่องจากชื่อเดิมนั้น เป็นชื่อของผู้หญิงจึงได้ตัด พิ ออก คงเหลือไว้แต่ สมัย เกิดเมื่อวันที่ ๓ มกราคม พ.ศ. ๒๕๗๓ ตรงกับวันที่…..เดือนยี่ ปีมะเมีย ณ บ้านนาเตียง ตำบลตาลเนิ่ง อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร โยมบิดาชื่อ นายสา โสภาจร โยมมารดาชื่อเพ็ง โสภาจร ท่านมีพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน ๘ คน เป็นชาย ๔ คน หญิง ๔ คน
ปฐมวัยและการศึกษา
ชีวิตตอนเป็นเด็กของหลวงปู่ มีหน้าที่ช่วยบิดามารดาทำงาน งานในเรือกสวน ไร่นาพร้อมทั้งต้องทำหน้าที่ช่วยพี่ๆ น้องๆ ด้วย หากจะนึกย้อนกลับไปสมัยที่ท่านยังเป็นเด็กเล็กอยู่ ณ ที่ นั้น บ้านเกิดของท่านก็คงมีลักษณะเป็นป่า สมาชิกทุกคนในครอบครัวต้องช่วยกันตัวเป็นเกลียว ในการช่วยในการไถ ปักกล้า ดำนาด้วย จนท่านได้อายุ ๙ ขวบ ได้เข้าเรียนชั้นประถมปีที่ ๑ ที่โรงเรียประชาบาล ตั้งอยู่ในวัดอัมพวัน บ้านนาเตียง ตำบลเนิ้ง อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร และได้ย้ายมาเรียนต่อที่โรงเรียนในวัดแจ้ง บ้านหนองหวาย ซึ่งห่างจากบ้านนาเตียง ๒-๓ กิโลเมตร ตั้งแต่ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๒ จนเรียนจบชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ บิดาได้นำฝากให้เป็นเด็กวัดกับพระซึ่งอยู่วัดเหนือ อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร พระที่อยู่ด้วยได้เอาไปฝากเข้าโรงเรียนช่างไม้สกลนคร ซึ่งปัจจุบันมีชื่อว่าโรงเรียนสกลราชวิทยานุกูล อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร เป็นเวลา ๓ ปี เมือมีอายุได้ ๑๖ ปี และได้กลับมาอยู่ที่บ้านนาเตียง ช่วยบิดามารดาทำการงานในเรือกสวน ไร่นาต่อไป
สู่เพศพรหมจรรย์
เมื่อท่านมีอายุครบ ๒๐ ปีบริบูรณ์ จึงได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุ ณ วัดสามัคคีบำเพ็ญผล บ้านนาเตียง ตำบลเนิ้ง อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร ซึ่งในสมัยนั้นได้บวชด้วยกัน ๔ รูป คือ บวชพระ ๓ รูป และบวชเป็นสามเณร ๑ รูป ที่ฉิมน้ำบ้านหนองดินดำ โดยมีพระครูพุฒิวราคม เป็นพระอุปชฌายะ มีพระอาจารย์นนท์ โกวิโทเป็นพระกรรมวาจาจารย์ เมื่อวันที่ ๒๑ ธันวาคม ๒๔๙๓ เมื่อบวชแล้ว ท่านหลวงปู่และพระกรรมวาจาจารย์ได้เดินทางไปจังหวัดนครพนม ที่พักอยู่ที่วัดอรัญญิกาวาส โดยมีพระอาจารย์บุญมา มหายโส (พระครูไพโรจปัญญาคุณ) เป็นเจ้าอาวาสในคณะนั้น ที่บวชด้วยกันทั้งหมด ๔ รูปดังนี้คือ
๑. นาคเคน ฤกษ์งาม ปัจจุบันคือหลวงปู่เคน เขมาสโย ซี่งเป็นเจ้าอาวาสวัดป่าหนองหว้า บ้านหนองหว้า ตำบลทรายมูล อำเภอสว่างแดนดิน จัวหวัดสกลนคร
๒. นาคประสาร ลำไพ ปัจจุบันคือหลวงพ่อปราะสาร ปัญญาพโล (พระครูพิศาลปัญญาคม) เจ้าอาวาสวัดป่าคามวาสี บ้านหนองดินดำ ตำบลตาลโกน อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร และตำแหน่งเจ้าคณะอำเภอสว่างแดนดิน
๓. นาคสมัย โสภาจร ท่านหลวงปู่เองปัจจุบันคือหลวงสมัย ทีฆายุโก เจ้าอาวาสวัดป่าโนนแสงทอง บ้านสร้างดู่-ดอนเขือง ตำบลแวง อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร
๔. เณรชาลี โคตรสมบูรณ์ บวชเณรและลาเพศสิขาเป็นฆราวาสครองเรือนในปัจจุบัน
ชีวิตในร่มผ้ากาสาวพัสตร์
พรรษาที่ ๑ – ๒ ปี พ.ศ. ๒๔๙๔ – ๒๔๙๕ จำพรรษาที่วัดอรัญญิกาวาส อำเภอเมืองจังหวัดนครพนม และได้ศึกษาพระปริยัติธรรมที่วัดศรีเทพประดิฏฐาราม สอบได้นักธรรมชั้นตรี
พรรษาที่ ๓ -๔ ปี พ.ศ. ๒๔๙๖ – ๒๔๙๗ จำพรรษาที่วัดป่าภูธรพิทักษ์ อำเภอเมือง จังหวัดสกลนคร และได้ศึกษาและฝึกหัดการภาวนากับหลวงปู่ฝั่น อาจาโร และพระอาจารย์สุวัจน์ สุวโจ
พรรษาที่ ๕-๖ ปี พ.ศ. ๒๔๙๘ – ๒๔๙๙ จำพรรษาที่วัดป่านิโครธาราม บ้านหนองบัวบาน ตำบลหมากหญ้า อำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี กับหลวงปู่อ่อน ญาณสิริ
พรรษาที่ ๗ ปี พ.ศ. ๒๕๐๐ – ๒๕๐๒ ได้ไปจำพรรษาที่วัดป่าสามัคคีธรรมาวาส บ้านโพนทอง อำเภอศรีเชียงใหม่ จังหวัดหนองคาย
พรรษาที่ ๘ ปี พ.ศ. ๒๕๐๓ จำพรรษาที่วัดอเนกธรรมคุณ วัดป่าบ้านคำพอก อำเภอเมือง จังหวัดนครพนม
พรรษาที่ ๙ ปี พ.ศ. ๒๕๐๔ หลวงปู่ได้เดินทางกลับจำพรรษาที่วัดป่าสมัคคีธรรมาวาส บ้านโพนทอง อำเภอศรีเชียงใหม่ จังหวัดหนองคาย อีกครั้ง
พรรษาที่ ๑๐ ปี พ.ศ. ๒๕๐๕ ได้เดินทางไปอยู่ที่วัดป่านิโครธาราม บ้านหนองบัวบาน ตำบลหมากหญ้า อำเภอคำชอี จังหวัดนครพนม กับหลวงปู่มหาบุญมี สิริธโธ
พรรษาที่ ๑๑ ปี พ.ศ. ๒๕๐๖ ได้กลับมาจำพรรษาที่วัดป่านิโครธาราม บ้านหนองบัวบาน ตำบลหมากหญ้าอำเภอเมือง จังหวัดอุดรธานี กับหลวงปู่อ่อน ญาณสิริ
พรรษาที่ ๑๒ ๑๓ ปี พ.ศ. ๒๕๐๗ ๒๕๐๘ หลวงปู่ได้เดินทางกลับจำพรรษาที่วัดป่าสามัคคีธรรมาวาส บ้านโพนทอง อำเภอศรีเชียงใหม่ จังหวัดหนองคาย
พรรษาที่ ๑๔ ปี พ.ศ. ๒๕๐๙ ได้เดินทางไปจำพรรษาที่วัดป่าอรัญวิเวก บ้านโป่ง อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่กับหลวงปู่ตื้อ อจลธมโม
พรรษาที่ ๑๕- ๒๐ ปี พ.ศ. ๒๕๑๐ ๒๕๑๔ มาอยู่จำพรรษาที่วัดป่าโนนแสงทอง บ้านสร้างดู่ ดอนเมือง ตำบลแวง อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร
พรรษาที่ ๒๑ ปี พ.ศ. ๒๕๑๕ เดินทางไปอยู่จำพรรษากับหลวงปู่ขาว อนาลโย วัดถ้ำกลองเพล จังหวัดอุดรธานี
พรรษาที่ ๒๒ – ๓๕ ปี พ.ศ. ๒๕๑๖ – ๒๕๒๙ จำพรรษาที่วัดป่าโนนแสงทอง บ้านสร้างดู่ ดอนเขือง ตำบลแวง อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร
พรรษาที่ ๓๖ ปี พ.ศ. ๒๕๓๐ อยู่จำพรรษาที่ภูช่อฟ้า จังหวัดอุดรธานี
พรรษาที่ ๓๗ ปี พ.ศ. ๒๕๓๑ จำพรรษาที่วัดป่าโนนแสงทอง บ้านสร้างดู่ ดอนเขือง ตำบลแวง อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร
พรรษาที่ ๓๘ ปี พ.ศ. ๒๕๓๒ เดินทางไปอยู่จำพรรษาที่วัดถ้ำสูง อำเภอนาแก จังหวัดนครพนม
พรรษาที่ ๓๙ – ๔๕ ปี พ.ศ. ๒๕๓๓ – ๒๕๓๙ อยู่จำพรรษาที่วัดป่าโนนแสงทอง บ้านสร้างดู่ ดอนเขือง ตำบลแวง อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร
พรรษาที่ ๔๖ ปี พ.ศ. ๒๕๔๐ อยู่จำพรรษาที่วัดถ้ำเสียงของ บ้าบหลุบเลา อำเภอภูพาน จังหวัดสกลนคร
พรรษาที่ ๔๗ ปี พ.ศ. ๒๕๔๑ มาจำพรรษาที่วัดดอยน้ำอูน เขื่อนน้ำอูน อำเภอพังโคน จังหวัดสกลนคร
พรรษที่ ๔๘ – ๕๔ ปี พ.ศ. ๒๕๔๒ – ๒๕๔๙ ได้มาจำพรรษาที่วัดป่าโนนแสงทอง บ้านสร้างดู่ ดอนเขือง ตำบลแวง อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร
มรณภาพ
หลวงปู่สมัย ทีฆายุโก ท่านเป็นพระผู้ปฏิบัติดีปฏิบัติชอบ กรอปด้วยศีลและธรรม มีศีลาจาริยวัตรที่งดงาม องค์ท่านละขันธ์ลงด้วยอาการสงบ ณ โรงพยาบาลยุพราช อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร เมื่อเวลา ๐๔.๑๕ น. ของวันพฤหัสบดีที่ ๗ กุมภาพันธ์ พ.ศ.๒๕๕๑ สิริรวมอายุได้ ๗๘ ปี ๑ เดือน ๔ วัน ๕๗ พรรษา
คุณนิภา ใกล้ฝน เรียบเรียง
