ตลับพุก…คืออะไร พูดกันจังว่า…นี่เป็นตลับพุกนะจ๊ะ

ตลับพุก คืออะไร

ได้ยินแม่ค้าพูดในไลฟ์สดมานานแล้วว่า “นี่ตลับพุกนะคะ” เราก็สงสัยว่า เขานิยามตลับพุกว่าอย่างไร เท่าที่ค้นดูในเว็บไซต์ต่าง ๆ เขาให้ความหมายของตลับพุกดังนี้

ตลับพุก คือ ตลับใส่พระที่ทำจากสแตนเลสอย่างดี ขึ้นรูปด้วยมือครับ ไม่ได้ใช้เครื่องจักรปั๊มแบบตลับสแตนเลสทั่ว ๆ ไป ตลับพุกจะมีราคาแพงกว่าตลับทั่วไปประมาณเท่าตัว (มีคนให้ข้อมูลว่าตลับพุกพระสมเด็จเมื่อปี พ.ศ. 2551 ราคาประมาณ 170-190 บาท) แต่คุณภาพดี มีความคงทน แข็งแรง

ลองมาแยกศัพท์ เล่น ๆ แต่จริง

ตลับ พจนานุกรมแปล ไทย-ไทย ราชบัณฑิตยสถาน ให้ความหมายว่า

[ตะหฺลับ] น. ภาชนะอย่างหนึ่ง สําหรับใส่สิ่งของเช่นขี้ผึ้งสีปากหรือยา โดยมากมีรูปกลม ๆ ขนาดไม่ใหญ่นัก มีฝาปิด. (เทียบมลายู ตลป ว่า กล่องเล็ก ๆ สําหรับใส่หมาก).[ตะหฺลับ] น. ชื่อหอยทะเลกาบคู่ในสกุล
Meretrix
วงศ์ Veneridae เปลือกหนาคล้ายรูปสามเหลี่ยม เป็นมัน มีสีต่าง ๆ กัน ฝังตัวอยู่ตามพื้นที่เป็นทรายหรือโคลนในทะเล.

พุก พจนานุกรมแปล ไทย-ไทย ราชบัณฑิตยสถาน ให้ความหมายดังนี้

น. ชื่อหนูในสกุล น. ไม้ที่ตอกประกับไว้สําหรับรับสิ่งที่หนัก ๆ เช่น รอดเรือนเป็นต้น.
น. เครื่องกระเบื้องที่ตรึงกับฝาเป็นต้นสำหรับยึดสายไฟฟ้า.

ความหมายจาก พจนานุกรมแปล ไทย-ไทย อ.เปลื้อง ณ นคร ให้ความหมาย พุก ดังนี้

น. ชื่อหนูชนิดหนึ่ง ตัวโตกว่าหนูท้องขาว อยู่ตามทุ่งนา
ไม้ที่ตอกประกับไว้สำหรับรับรอดเรือน
กระเบื้องที่ตรึงกับฝาสำหรับรับสายไฟฟ้า.

Oxford Languages ให้คำจำกัดความของ พุก (คำนาม) ดังนี้

1. ชื่อหนูในสกุล Bandicota วงศ์ Muridae พบตามไร่นาทั่วไป มี ๒ ชนิด คือ หนูพุกใหญ่ หรือหนูแผง ( B.indica ) หน้าสั้น ขนตามลำตัวสีดำ สีน้ำตาล หรือสีเทา บริเวณหลังมีขนแข็ง ๆ โผล่ออกมาอย่างเห็นได้ชัด ตีนสีดำ มีนิสัย ชอบขู่ และหนูพุกเล็ก ( B. savilei ) ลักษณะคล้ายหนูพุกใหญ่ ต่างกันตรงตีนไม่ดำ ไม่มีขนแผงบริเวณหลัง.
2. ไม้ที่ตอกประกับไว้อย่างแน่นหนาเพื่อรองรับสิ่งที่หนักมาก ๆ เช่น รอดเรือน.
3. เครื่องกระเบื้องที่ตรึงกับฝา เป็นต้น สำหรับยึดสายไฟฟ้า.
4. อุปกรณ์ชิ้นเล็ก ๆ สำหรับช่วยยึดนอต และตะปูเกลียวให้ติดแน่นกับผนังแข็ง ๆ เช่น ปูน ยิปซัม เป็นต้น มีรูปคล้ายปลอกตะปู ใช้ตอกฝังในรูผนังก่อนขันตะปูเกลียวเข้าไป.

ตลับพุกไม่ใช่ชื่อของโลหะที่ใช้ทำ

สรุปตลับพุกตามความเข้าใจของผม คือตลับที่ขึ้นรูปด้วยมือ แน่นอนว่างานที่ขึ้นรูปด้วยมือหรือเครื่องมือช่างแบบเก่าโดยไม่ใช้เครื่องจักรจากโรงงาน งานก็ต้องออกมาหนา ๆ หน่อย ที่สำคัญคือ สลักซึ่งเป็นตัวยึดตลับ สลักนี้แหล่ะคือพุก จึงได้เรียกตลับที่มีสลักยึดนี้ว่าตลับพุก ต่อมาใช้เรียกตลับที่ขึ้นรูปด้วยมือหนา ๆ หน่อยว่าเป็นตลับพุกหมด