เมื่อคุณไปอินเดีย ไปนมัสการสถานที่สำคัญต่าง ๆ จะมีพวกพ่อค้าท้องถิ่นนำสิ่งของต่าง ๆ มายืนรอขายให้คุณ ผมเองไม่ค่อยได้ซื้อ แต่ผมจะบอกให้คุณรู้ว่ามันมีอะไรบ้างที่เขาจะมาขายให้คุณ
พระเนื้อดินดูเหมือนเก่า
ช่วงที่ผมไปเดินชมบ้านเศรษฐีอนาถบิณฑิกะ หรือบ้านนางวิสาขามหาอุบาสิกา ก็จะมีชาวบ้านบางคนนำของเก่าเป็นพระเนื้อดิน เป็นรูปพระสมเด็จ พระซุ้มกอแบบไทย ๆ นี่แหล่ะครับ เหมือนพระเครื่องที่เราเจออยู่แถวท่าพระจันทร์ แล้วเอามาขายให้นักท่องเที่ยว อ้างว่าขุดเจอตรงนั้นบ้าง ตรงนี้บ้าง ผมไม่เชื่อและไม่เคยซื้อมาเลย
ประคำ เครื่องประดับหิน
พ่อค้าขายประคำ หรือเครื่องประดับหินมักจะเจออยู่ทุกที่โดยเฉพาะทางขึ้นบนเขาคิชกูฏ เมืองราชคฤห์ ท่านต้องเจอแน่ หากท่านชอบก็ซื้อได้ ต่อดี ๆ อาจจะถูกกว่าเมืองไทย แต่อย่าซื้อมาก มันหนักครับ
หลวงพ่อองค์ดำจำลอง
หากได้ไปนมัสการหลวงพ่อองค์ดำ พระพุทธรูปศักด์สิทธิ์แห่งนาลันทา นอกจากจุดนั้นจะมีเด็ก ๆ รอขอทานเยอะมากแล้ว เยอะที่สุด ลองลงมาก็ตรงดงคสิริ ที่หน้าทางเข้าไปนมัสการหลวงพ่อองค์ดำ จะมีการวางพระพุทธรูปหลวงพ่อองค์ดำขายอยู่ ทำด้วยหินสีดำ ผมไม่แน่ใจว่าหินจริงหรือหินหล่อแล้วนำมาแกะหลอกขายกันแน่ เพราะไปทีไร ไม่หมดสักที และผมก็ไม่เคยซื้อมา ไปครั้งนี้ว่าจะดูชัด ๆ และซื้อมาสักองค์
ใบโพธิ์ พุทธคยา
จะมีเด็กอินเดียบางคนบางกลุ่ม คอยเก็บใบโพธิ์ขายให้นักท่องเที่ยวหรือผู้เคารพศรัทธา ที่ไม่มีเวลาคอยจ้องว่าเมื่อไหร่ใบโพธิ์จะหล่นลงมาให้ ท่านอยากได้ก็รับจากเด็ก ๆ ไปได้ แต่ผมก็ไม่เคยซื้อมา
เครื่องประดับ ของที่ระลึกบริเวณพุทธยา
บริเวณพุทธคยาถือว่าเป็นจุดที่ฮือฮามากที่สุด หากไปกับทัวร์แล้วพวกเขาอาจจะเลือกจุดนี้เป็นจุดสุดท้ายก่อนเดินทางกลับ เพราะเป็นจุดที่มีร้านค้าร้านขายมากที่สุด ไม่ว่าจะเป็นเครื่องประดับ ผ้า พวงกุญแจ รูปภาพ เป็นจุดจ่ายตังค์หมดกระเป๋าก่อนกลับ จุดนี้ผมซื้อ พวงกุญแจ ผ้า และโฟมล้างหน้ามาเห็นว่าราคาไม่แพง และต้องการใช้ให้เงินหมด
พระคันธารราฐ (Gandhara) จำลอง
พระคันธารราฐ (Gandhara) องค์ที่ผมนำมาประกอบบทความนี้ น่าจะเป็นองค์จริงที่อยู่ในสารนาท แต่พระองค์จริงที่ผมได้ไปเข้าชมในนั้นนั้นเขาไม่ได้ให้ถ่ายรูปนะครับ แต่ในบริเวณใกล้เคียง มีพระพุทธรูปปางปฐมเทศนาแบบคันธารราฐ เนื้อดินเผาขายอยู่ เมื่อยี่สิบปีที่แล้วองค์ละไม่กี่บาท ผมซื้อมา 50 องค์ละ 20 บาท ผมนำไปถวายในงานผูกพัทสีมาหมดแล้ว ทุกวันนี้ไม่รู้ว่าจะไปหาที่ไหน จำที่ขายไม่ได้ (หมายถึงที่ผลิตที่จะซื้อได้ถูกแบบนี้) หากขนมาน้ำหนักร่วมร้อยกิโลกรัมก็ไม่ใช่ของง่ายแล้วครับ
สรุปแล้ว ไปอินเดียที่ผมเคยซื้อมาก็ประมาณว่า พระคันธารราฐ (Gandhara) จำลอง เนื้อดินเผา, ผ้าห่มปกไหล่, ลูกอมสมุนไพร, โฟมล้างหน้า, พวงกุญแจ ประมาณนี้ครับ