เจ้าชายสิทธัตถะทรงเปล่งอาสภิวาจา
เมื่อพระกุมารประสูติได้ตรัสอาสภิวาจา (คือวาจาที่กล่าวอย่างอาจหาญ) ว่า เราเป็นผู้เลิศแห่งโลก เราเป็นผู้ใหญ่แห่งโลก เราเป็นผู้ประเสริฐสุดแห่งโลก ชาตินี้เป็นที่สุด บัดนี้ ภพใหม่เป็นไม่มีอีกละ? ซึ่งวาจาดังกล่าวนี้ ถ้าตีความตามอักษรที่ปรากฏในพระไตรปิฎก ได้กล่าวว่าเป็นเรื่องธรรมดาปกติที่เกิดขึ้นเสมอกับพระพุทธเจ้าทั้งหลาย แต่หากตีความจากเนื้อหาแล้ว สามารถพิจารณาได้เป็น ๒ ประเด็น ดังนี้
๑) เป็นการตรัสวาจาที่อาจหาญยิ่งเท่าที่มนุษย์เคยกล่าวมา เนื่องจากเป็นวาจาที่แสดงให้เห็นถึงการเชื่อมั่นในความสามารถของมนุษย์เอง โดยไม่ต้องอาศัยอำนาจของพระผู้เป็นเจ้า หรืออำนาจใดๆ อีกต่อไป นับเป็นการประกาศอิสรภาพทางใจให้แก่มนุษย์ ซึ่งแต่เดิมนั้นมนุษย์ต้องคอยหวังพึ่งอำนาจจากพระผู้เป็นเจ้าให้กำหนดชะตาชีวิตของตนเอง ขาดการสร้างสรรค์ด้วยปัญญาของตน แต่เมื่อพระพุทธเจ้าอุบัติขึ้น ทรงแสดงให้มนุษย์ทั้งหลายเห็นในศักยภาพของตนเองที่มีความพร้อมในการสร้างสรรค์ชีวิตของตน โดยไม่ต้องหวังรอพึ่งพาอำนาจนอกเหนือจากอำนาจของการกระทำด้วยตนเอง (กฎแห่งกรรม) การกล่าววาจาว่าเป็นใหญ่ในโลก ประเสริฐที่สุดในโลกนั้น เป็นการกล่าวในนามมนุษย์ทั้งหมด ที่มีความกล้าหาญพอในการที่จะพึ่งตนเอง มากกว่าพึ่งอำนาจลึกลับอย่างที่ผ่านมา
๒) การตรัสคำว่า ?ชาตินี้เป็นชาติสุดท้ายของเรา ชาติต่อไปจะไม่มีอีกแล้ว มีความหมายที่ชัดเจนอยู่ในตัว คือ การเกิดมาในชาติที่เป็นพระสิทธัตถะนับเป็นชาติสุดท้ายของพระพุทธองค์ โดยที่พระองค์ได้บำเพ็ญบารมีมาในอดีตชาติอย่างมหาศาล โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ๑๐ ชาติสุดท้ายที่ได้บำเพ็ญบารมีอย่างยอดเยี่ยม จนพระชาติสุดท้ายก่อนได้เกิดมาเป็นพระสิทธัตถะ ได้ทรงบำเพ็ญทานบารมีในคราวเสวยพระชาติเป็นพระเวสสันดร การเกิดขึ้นในชาติที่เป็นพระสิทธัตถะนี้ จึงเป็นชาติสุดท้าย เพราะพระองค์ได้ตรัสรู้เข้าถึงพระนิพพาน สามารถดับกิเลสทั้งปวงได้และหลุดพ้นจากการเวียนว่ายตายเกิดอีกต่อไป
อาสภิวาจานี้ จึงมีความหมายที่สอดคล้องกับการเกิดขึ้นของพระพุทธเจ้าที่อุบัติขึ้นมาเพื่อยกเลิกความเป็นทาสทางใจให้แก่มนุษย์ จนสามารถเป็นนาย ไม่เป็นทาสของกิเลสและความหลงใดๆ จนสามารถพัฒนาตนเองให้เป็นผู้ประเสริฐที่สุดในโลกได้ ด้วยการฝึกฝนตน ดังพระพุทธดำรัสว่า ?ทันโต เสฏโฐ มนุสเสสุ มนุษย์ผู้ที่ฝึกตนมาดี เป็นผู้ประเสริฐที่สุด?
ขุ. อป. 32/127/176
อภิ. กถา.37/963/388
ขุ. อป. 32/127/176
โดย พระมหาบุญเพียร ปุญญวิริโย จากสื่อคอมพิวเตอร์ช่วยสอน (CAI) ชุด พุทธประวัติ ฉบับ CD-ROM จัดทำโดย ศูนย์บริการวิชาการ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตเชียงใหม่ ห้องเรียนวัดศรีบุญเรือง อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่
