พระกริ่งตั๊กแตน หรือพระกริ่งเขมรองค์นี้ เป็นภาพที่เพื่อนส่งมาให้จากต่างจังหวัด เขาว่าเป็นพระกริ่งตั๊กแตน เป็นพระกริ่งจากเมืองเขมรครับ ผมเองก็ไม่เคยได้ส่องสักที องค์นี้ถือว่าเป็นภาพประกอบบทความ ผมเองก็ไม่มั่นใจว่าสร้างในยุคไหน แต่ในเมื่อเพื่อนส่งมาให้แล้วจึงขอนำมาประกอบบทความพระกริ่งตั๊กแตนเขมรครับ จากข้อมูลที่ผมได้ดูมากจากอินเตอร์นั้น สามารถสรุปคร่าว ๆ เกี่ยวกับกระกริ่งตั๊กแตนได้ดังนี้
- เหตุที่เรียกว่าพระกริ่งตั๊กแตน เพราะองค์ประกอบของพระพักตร์ หูยานยาว ปากจู๋ จมูกใหญ่เป็นเม็ดตุ่ม เมื่อมองดูแล้วทำให้จินตนาการได้ว่าคล้ายกับตั๊กแตน คนสมัยก่อนจะเรียกตามคุณลักษณ์ที่ปรากฏ
- เมื่อก่อนเชื่อกันมาว่าเป็นพระกริ่งนอก หมายถึงเป็นพระกริ่งที่สร้างนอกประเทศไทย อาจจะเห็นศิลป์อื่น ๆ ที่มีลักษณะคล้ายกัน คือไม่ค่อยสวยงาม เช่น พระอุปคุตเขมร หรือแม้แต่พระงั่ง พ่อเป๋อ แม่เป๋อทั้งหลาย พระกริ่งตั๊กแตนก็เหมือนกัน เมื่อก่อนมีความเชื่อกันว่าสร้างในสมัยพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1 และ ที่ 2 ของเขมร แล้วเข้ามาเผยแพร่ให้พบเห็นในประเทศไทยตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาเป็นต้นมา
- แต่ก็ไม่มีหลักฐานใด ๆ เป็นเครื่องยืนยัน แม้แต่ทางประเทศเขมรเองก็ไม่มีอะไรเป็นเครื่องยืนยันว่าพระกริ่งตั๊กแตนนี้ถูกสร้างที่ประเทศของตน นอกจากเราพูดเอาเองตาม ๆ กันมา
- มีบางท่านสันนิษฐานว่า เมื่อพิจารณาจาก ศิลปะแล้ว น่าจะสร้างขึ้นในแถบภาคอีสานของประเทศไทย ในบริเวณจังหวัดที่ติดชายแดนเขมร ศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์ ซึ่งเคยได้รับอิทธิพลของขอม-เขมร มีการสืบทอดงานช่างกันเรื่อยมา จนเกิดเป็นศิลปะอย่างพระกริ่งตั๊กแตน และพระ เครื่องรางอื่น ๆ ด้วยที่มีลักษณะเนื้อโลหะการสร้างคล้ายกัน
- นอกจากนั้น บางท่านยังให้ความคิดเห็นว่า พระกริ่งตั๊กแตน น่าจะถูกสร้างขึ้นมาในยุครัตนโกสินทร์นี้เอง
เนื้อโลหะของพระกริ่งตั๊กแตนในแต่ละยุค
- ยุคแรก เป็นเนื้อสัมฤทธิ์แก่เงิน แบบสนิมตีนกา เนื้อหาเข้มข้น ผิวกลับดำ
- ยุคหลัง เป็นเนื้อสัมฤทธิ์ สนิมน้ำตาล
รูปแบบพระกริ่งตั๊กแตน
สำหรับรูปแบบของพระกริ่งตั๊กแตนในยุคเก่านั้นไม่มีแบบ ไม่มีแม่พิมพ์ ช่างจะทำการปั้นเป็นองค์ ๆ มีขนาดก็ไม่เท่ากัน พระหัตถ์ที่แสดงก็แตกต่างกันไป บางองค์ถือดอกบัว บางองค์ก็ถือสังข์ บางองค์ถือหม้อน้ำมนต์ บางองค์เป็นปางสมาธิ บางองค์เป็นปางมารวิชัย บางองค์เป็นพระปางสะดุ้งกลับ ซึ่งแต่ละองค์จะไม่มีที่ซ้ำกัน แต่ก็สิ่งหนึ่งที่ปรากฏอยู่บนองค์พระกริ่งตั๊กแตนนั่นคือลูกประคำ หากพระกริ่งตั๊กแตนองค์ไหนที่เหมือนเป๊ะทั้งเนื้อ ขนาด ปาง เหมือนกันหมด ท่านว่าต้องมีองค์ใดองค์หนึ่งปลอม หรืออาจจะปลอมทั้งสององค์ก็ได้
พุทธคุณ พระกริ่งตั๊กแตน
คนสมัยก่อนให้ความเชื่อมั่นเป็นอย่างมากกับพระกริ่งตั๊กแตนในด้านคงกระพันชาตรี เหนียว แคล้วคลาดปลอดภัย ฟันไม่เข้า พระกริ่งตั๊กแตนอาจจะเป็นพระเครื่องประเภทหนึ่งสำหรับนักรับสมัยก่อนก็เป็นได้
