การแผ่เมตตา คือการตั้งความปรารถนาให้สรรพสัตว์ทั้งปวง ได้สุขพ้นทุกข์ ซึ่งต้องออกมาจากใจจริง เมื่อออกจากใจจริง แต่ผู้ศึกษาใหม่อาจจะไม่รู้ว่าควรตั้งความปรารถนาออกอย่างไร จึงจำเป็นต้องมีแบบแผนสำหรับการตั้งความปรารถนาดีหรือการแผ่เมตตานั้น ด้วยเหตุนั้น คำแผ่เมตตา คำอุทิศบุญจึงมีหลายแบบ หลายสำนวน ท่านจะใช้สำนวนไหน แบบเก่าหรือแบบใหม่ ภาษาไทยหรือภาษาบาลี ที่สำคัญต้องออกมาจากใจจริง และต้องทำให้ได้ตามความตั้งใจนั้น
คําแผ่เมตตาแบบโบราณ
ตั้งจิตให้สงบแน่วแน่และทำใจให้สดชื่นเบิกบานแล้วกล่าวคำแผ่เมตตา ดังนี้
บุญทานที่ทำ กลายเป็นข้าวน้ำ เครื่องทิพย์นานา
เป็นวิมานทอง เรืองรองโสภา อีกทั้งนางฟ้า พันหนึ่งบริวาร
เครื่องทิพย์ครั้งนี้ ส่งถึงชนนี บิดาอย่านาน ถึงญาติทุกหมู่
ครูบาอาจารย์ พ้นทุกข์อย่านาน ได้วิมานทอง
ฝูงเปรตทั้งหลาย นรกอสุรกาย หมู่สัตว์ทั้งผอง
เต่าปลาปูหอย กุ้งน้อยเนืองนอง จงตั้งใจปอง รับเอาส่วนบุญ
สัตว์น้อยสัตว์ใหญ่ ตัวเรานี้ไซร้ ได้ทําทารุณ ด้วยกาย ใจ
ฝากไว้เป็นทุน รับเอาส่วนบุญ อย่าเป็นเวรกรรม
อินทราเทวา อีกทั้งพรหมา ท้าวเวสสุวรรณ พระภูมิเจ้าที่
พระอาทิตย์พระจันทร์ พระอังคารพุธธัญ พระพฤหัสบดี พระศุกร์
พระเสาร์ พระราหูพระเกตุ ทั่วทั้งเทเวศสิบสองราศี พระยม
พระกาฬ ท้าวจตุโลกบาลทั้งสี่ ครุฑานาคี กินรีกินรา
เทพเจ้าทั้งหลาย ทั้งหญิงและชาย ขอจงอนุโมทนา
รับเอากุศล ผลบุญนี้หนา อีกทั้งพสุธา คงคาวารี พระแม่โพสพ
พระแม่ธรณี เหล่าพระฤษี ผู้มีบุญญา จงได้กุศลผลบุญนี้หนา และโปรดเมตาอวยชัยให้พร
ชื่อว่าเข็ญใจ ขอจงอย่าได้ไปบังเกิดมี ความยากอย่าได้เห็น
ขอให้เป็นเศรษฐี คฤหบดี มนตรีพระยา คนพาลอย่าได้พบ ขอให้
ประสพคนมีปัญญา เดชะกุศล ให้พ้นอสุรา ขอให้ตัวข้า พบพระ
นิพพาน ได้ฟังคำสอน จิตใจโอนอ่อน สำเร็จอย่านาน ลุถึงเมืองแก้ว
กล่าวแล้วนิพพาน ดับชาติสังขาร จากโลกโลกีย์ ฯ สาธุ สาธุ สาธุ
ที่มาใช้คำว่า “คำแผ่เมตตาแบบโบราณ” ผมดูแล้วเป็นคำอุทิศบุญหรือการอุทิศบุญมากกว่า หมายความว่า เป็นคำกล่าวอุทิศบุญแบบโบราณ หรือคำกรวดน้ำแบบโบราณ ที่คนโบราณใช้ตั้งจิตอุทิศบุญให้กับบุรพชนมีบิดามารดาเป็นอาทิ หลังจากที่ได้ทำบุญมีการถวายข้าวน้ำแล้วเป็นต้น
