ภาวนา คืออะไร

ภาวนา หมายถึงอะไร

ภาวนา แปลว่า การเจริญ การอบรม การทำให้มีให้เป็นขึ้น ทำให้จิตเจริญขึ้น อธิบายว่า คือการทำจิตให้สงบและทำให้เกิดปัญญาขึ้น ด้วยการฝึกฝนอบรมจิตไปตามแบบวิธี ซึ่งเรียกชื่อไปต่าง ๆ เช่น การบำเพ็ญกรรมฐาน การทำสมาธิ การเจริญภาวนา การเจริญจิตภาวนา การเจริญสติ การทำวิปัสสนา

ภาวนา ๒

๑. สมถภาวนา คือการอบรมจิตใจให้สงบ ซึ่งได้แก่สมถกรรมฐาน จิตภาวนา ก็เรียก
๒. วิปัสสนาภาวนา คือการอบรมปัญญาให้เกิดขึ้น ซึ่งได้แก่วิปัสสนากรรมฐาน ปัญญาภาวนา ก็เรียก
ภาวนา ๒ นี้ เรียกอีกอย่างหนึ่ง ว่า กรรมฐาน ๒ คือ สมถกรรมฐาน และ วิปัสสนากรรมฐาน
ภาวนา เป็นหนึ่งในบุญกิริยาวัตถุ เรียกว่าภาวนามัย คือบุญที่เกิดจากการภาวนา

ภาวนา ๓

๑. ปริกัมมภาวนา ภาวนาในบริกรรม หรือภาวนาขั้นบริกรรม เป็นการฝึกสมาธิขั้นตระเตรียม ได้แก่ การถือเอานิมิตในสิ่งที่กำหนดเป็นอารมณ์กรรมฐาน เช่น เพ่งดวงกสิณ หรือนึกถึงพุทธคุณเป็นอารมณ์ว่าอยู่ในใจเป็นต้น กล่าวสั้น ๆ คือ การกำหนดบริกรรมนิมิตนั่นเอง

๒. อุปจารภาวนา ภาวนาเป็นอุปจาร หรือภาวนาขั้นจวนเจียน เป็นการฝึกสมาธิขั้นเป็นอุปจาร ได้แก่ เจริญกรรมฐานต่อไป ถึงขณะที่ปฏิภาคนิมิตเกิดขึ้นในกรรมฐานที่เพ่งวัตถุก็ดี นิวรณ์สงบไปในกรรมฐานประเภทนึกเป็นอารมณ์ก็ดี นับแต่ขณะนั้นไปจัดเป็นอุปจารภาวนา

๓. อัปปนาภาวนา ภาวนาเป็นอัปปนา หรือภาวนาขั้นแน่วแน่ เป็นการฝึกสมาธิถึงขั้นเป็นอัปปนา ได้แก่ เสพปฏิภาคนิมิตที่เกิดขึ้นแล้วนั้นสม่ำเสมอด้วยอุปจารสมาธิ จนบรรลุปฐมฌาน คือ ถัดจากโคตรภูขณะในฌานชวนะเป็นต้นไป ต่อแต่นั้นนับว่าเป็นอัปปนาภาวนา

ที่มา :
https://84000.org/tipitaka/dic/d_item.php?i=99