ประวัติ หลวงปู่ผ่าน ปญฺญาปทีโป วัดป่าปทีปปุญญาราม จังหวัดสกลนคร

หลวงปู่ผ่าน ปญฺญาปทีโป วัดป่าปทีปปุญญาราม

บ้านเซือม ตำบลโพนแพง

อำเภออากาศอำนวย จังหวัดสกลนคร

หลวงปู่ผ่าน ปัญญาปทีโป นามเดิมท่านชื่อผ่าน นามสกุล หัตถสาร เกิดเมื่อวันที่ ๒๑ ธันวาคม ๒๔๖๕ ณ บ้านเซือม ตำบลโพนแพง อำเภออากาศอำนวย จังหวัดสกลนคร  เป็นบุตรของคุณพ่อด่าง คุณแม่จันทร์เพ็ง หัตถสาร การบรรพชา เมื่อปีพ.ศ. ๒๔๘๐ อายุ ๑๕ ปี ท่านได้บรรพชาเป็นสามเณร ณ วัดทุ่ง อำเภออากาศอำนวย จังหวัดสกลนคร โดยมีพระครูวิรุฬห์นวกิจ เป็นพระอุปัชฌาย์

อุปสมบท
เมื่อปีพ.ศ. ๒๔๘๕ อายุ ๒๐ ปี ท่านได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุในทางพระพุทธศาสนา ณ วัดทุ่ง อำเภออากาศอำนวย จังหวัดสกลนคร โดยมี พระครูวิรุฬห์นวกิจ เป็นพระอุปัชฌาย์ พระมาก เป็นพระกรรมวาจาจารย์

ญัตติเป็นพระธรรมยุต
หลวงปู่ผ่าน ปัญญาปทีโป ท่านได้ญัตติเป็นพระธรรมยุต เมื่อวันอาทิตย์ที่ ๑๙ มกราคม พ.ศ.๒๔๙๐ ณ วัดจอมศรี อำเภอกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี โดยมีพระครูพิทักษ์คณานุการ เป็นพระอุปัชฌาย์ พระครูสมุห์ เป็นพระกรรมวาจาจารย์

ภายหลังจากญัตติเป็นพระธรรมยุตแล้วท่านก็ได้ไปอยู่ศึกษาธรรมรวมทั้งข้อวัตรปฏิบัติกับพระเถราจารย์กรรมฐาน สายหลวงปู่มั่น ภูริทัตโต อาทิเช่น หลวงปู่ตื้อ อจลธัมโม วัดอรัญญวิเวก อำเภอศรีสงคราม จังหวัดนครพนม หลวงปู่ฝั้น อาจาโร วัดป่าอุดมสมพร อำเภอพรรณนานิคม จังหวัดสกลนคร หลวงปู่อุ่น อุตฺตโม วัดอุดมรัตนาราม อำเภออากาศอำนวย จังหวัดสกลนคร เป็นต้น

ถวายตัวเป็นศิษย์ของหลวงปู่มั่น ภูริทัตโต
เมื่อปี พ.ศ.๒๔๙๐ หลวงปู่ผ่าน ปญฺญาปทีโป ท่านได้ไปจำพรรษากับหลวงปู่อุ่น อุตฺตโม วัดอุดมรัตนาราม อำเภออากาศอำนวย จังหวัดสกลนคร ซึ่งเป็นลูกศิษย์ของหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต และหลวงปู่อุ่น ได้พาหลวงปู่ผ่าน ไปกราบนมัสการหลวงปู่มั่น ที่วัดป่าบ้านหนองผือ ประมาณ ๒ – ๓ ครั้ง ครั้นออกพรรษาแล้ว ท่านได้กราบลาหลวงปู่อุ่น เพื่อไปอยู่ศึกษาธรรมกับหลวงปู่มั่น ภูริทตฺโต ที่วัดป่าบ้านหนองผือ โดยเดินทางไปกับสามเณรน้อยองค์หนึ่ง พอไปถึงกราบนมัสการหลวงปู่มั่นแล้ว ท่านพูดว่า ท่านผ่านมากับเณรน้อยแท้ มันไข้ได๋ (พาสามเณรอายุน้อยมาด้วย สามเณรจะเป็นไข้ป่าได้ง่าย) หลวงปู่ผ่านตอบว่า ครับผม ไม่มีคนมา กระผมจึงมากับเณรน้อย” ในครั้งนั้นมีพระเณร ๑๐ – ๒๐ องค์ อาทิ พระอาจารย์มหาบัว ญาณสมฺปนฺโน พระอาจารย์อ่อนสา สุขกาโร พระอาจารย์วัน อุตฺตโม พระอาจารย์หลุย จนฺทสาโร พระอาจารย์คำพอง ติสฺโส พระอาจารย์หล้า เขมปตฺโต สามเณรบุญเพ็ง (หลวงปู่บุญเพ็ง เขมาภิรโต วัดถ้ำกลองเพล จ.หนองบัวลำภู) ฯลฯ
ปัจจุบันนี้ หลวงปู่ผ่าน ปัญญาปทีโป ท่านได้พำนักอยู่ที่ วัดป่าปทีปปุญญาราม อำเภออากาศอำนวย จังหวัดสกลนคร

มรณภาพ
เมื่อวันที่ ๒๔ มกราคม ๒๕๕๔ เวลา ๑๘.๐๐ น. สิริรวมอายุได้ ๘๙ ปี ๖๔ พรรษา