ความหมายของตาลปัตร
ตาลปัตร แต่เดิมนั้นเป็นพัดที่ทำจากใบตาลสำหรับพัดเวลาร้อนหรือใช้พัดไฟ ใช้ได้ทั้งพระและคฤหัสถ์ ต่อมามีการทำด้ามให้ยาวขึ้นและใช้บังหน้าเวลาพระสงฆ์ทำพิธีทางศาสนา เช่นในเวลาพระให้ศีลให้พร ถึงแม้ว่าภายหลังจะใช้ผ้าสีต่าง ๆ หุ้มลวดหรือหุ้มไม้ไผ่ซึ่งก็ขึ้นรูปเป็นพัดก็ยังเรียกว่าตาลปัตรเช่นเดิม
ตาลปัตร ปัจจุบันนี้นิยมปักลวดลายศิลปะต่าง ๆ แสดงถึงสัญลักษณ์ของงานและอักษรบอกงานพร้อมทั้งระบุวันเดือนปีไว้บนพัดด้วย ทำให้มีคุณค่าทางศิลปะขึ้นอีก
ตาลปัตร ที่พระสงฆ์ใช้ทั่วไปเรียกว่า พัดรอง ซึ่งคู่กับคำว่า พัดยศ ซึ่งเป็นพัดพระราชทานบอกตำแหน่งของสมณศักดิ์ จึงนิยมเรียกกันว่า ตาลปัตรพัดยศ
เราควรถวายตาลปัตรในโอกาสใด
- ุุถวายตาลปัตรเป็นบริวาร กฐิน ผ้าป่า
- ุถวายตาลปัตรเป็นบริวารอัฐบริขารงานอุปสมบท
- ถวายในโอกาสที่ต้องการให้เป็นที่ระลึก จดจำในการทำบุญ แต่ควรเป็นงานที่เกี่ยวกับองค์กรของตน เช่น ตาลปัตร ครบรอบ ๑๐๐ ของการต่อตั้งโรงเรียน เป็นต้น
- ถวายตาลปัตร เพื่อทำบุญสะเดาะเคราะห์ เพื่อให้กลับร้ายกลายเป็นดี ปัดเป่าสิ่งไม่ดีต่าง ๆ ออกไปจากชีวิต
- ถวายตาลปัตร ทำบุญเพื่อความเป็นสุข ร่มเย็นแห่งชีวิตของตนเอง
- ถวายตาลปัตร เป็นเคล็ดเพื่อปัดเป่านำสิ่งชั่วร้ายออกไปจากชีวิต
คำถวายตาลปัตร
เอตัง มะยัง ภันเต ยะสะวีชะนีปะติฏฐานัง สะปะริวารัง อัยยัสสะ โอโณชะยามะ สาธุ โน ภันเต อัยโย เอตัง ยะสะวีชะนี ปะติฏฐานัง สะปะริวารัง ปะฏิคคัณหาตุ อัมหากัญเจวะ มาตาปิตุ อาทีนัญจะ ปิยะชะนานัง ทีฆะรัตตัง หิตายะ สุขายะฯ
คำถวายที่ตั้งพัดยศสมณศักดิ์
เอตัง มะยัง ภันเต ยะสะวีชะนีปะติฏฐานัง สะปะริวารัง อัยยัสสะ โอโณชะยามะ สาธุ โน ภันเต อัยโย เอตัง ยะสะวีชะนีปะติฏฐานัง สะปะริวารัง ปะฏิคคัณหาตุ อัมหากัญเจวะ มาตาปิตุอาทีนัญจะ ปิยะชะนานัง ทีฆะรัตตัง หิตายะ สุขายะ ฯ
ข้าแต่พระสงฆ์ผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลาย ขอน้อมถวายที่ตั้งพัดยศ พร้อมกับของบริวารนี้ แด่พระคุณเจ้า ขอพระคุณเจ้า จงรับที่ตั้งพัดยศ พร้อมกับของบริวารนี้ ของข้าพเจ้าทั้งหลายด้วย แก่ปิยชนทั้งหลายมีมารดาบิดาเป็นต้นด้วย เพื่อประโยชน์ เพื่อความสุข แก่ข้าพเจ้าทั้งหลาย ตลอดกาลนาน เทอญ ฯ
คำอธิษฐานบุญถวายตาลปัตร
ขออานิสงส์แห่งการถวายตาลปัตร หากแม้นมีเรื่องไม่พึงประสงค์ ทุกข์โทษ เศร้าหมอง ไม่สบาย ให้กลับกลายเป็นเรื่องดี เจริญกาย เจริญใจ และเรื่องดีทั้งหลาย ให้สมประสงค์ได้เป็นทวีคูณเทอญ
อานิสงส์แห่งการถวายตาลปัตร (ความเชื่อ)
- ผู้จักถึงพร้อมด้วยยศ ด้วยศักดิ์ ด้วยอำนาจแห่งธรรม อำนาจแห่งศีล
- มีชื่อเสียงเกียรติคุณแผ่ก้องไปไพศาล
- กลับร้ายกลายเป็นดี
- ปัดเป่าสิ่งไม่ดีออกไป
- นำมาซึ่งความร่มเย็นเป็นสุข
- ไปไหน อยู่ที่ไหนก็ได้รับการปกป้องคุ้มครอง
- เป็นที่ยำเกรงของคนทั้งหลาย (พระหยิบตาลปัตรมา คนก็นิ่งสงบ)
- ไม่เป็นโรคผิวหนัง เป็นแล้วอาจจะหายได้
