
คำว่า จีวร หมายถึงผ้าสำหรับพระภิกษุสงฆ์นุ่งห่มใช้สอย แต่คนไทยให้ความหมาย จีวร ต่างกัน ๒ ความหมาย คือ
จีวร หมายถึง ผ้าห่มของพระภิกษุหรือสามเณร หรือเรียกเฉพาะว่า อุตตราสงค์ แปลว่า พันไปทางซ้าย หมายความว่าเวลาห่มจีวรจะต้องม้วนพันแล้วพาดไปทางบ่าซ้าย.
จีวร หมายถึง ผ้าไตร เรียกว่าไตรจีวร คือผ้าทั้ง ๓ ผืน ซึ่งเป็นเครื่องนุ่งห่มของพระภิกษุสงฆ์ซึประกอบด้วย จีวรคือผ้าสำหรับห่ม สบงคือผ้าสำหรับนุ่ง และสังฆาฏิคือผ้าจีวรอีกผืนหนึ่งสำหรับห่มซ้อนกันหนาว แต่ประในประเทศไทยใช้พาดบ่าเวลาทำสังฆกรรม แต่โดยมากคนจะเข้าใจคำว่าจีวร ตามความหมายแรก คือผ้า อุตตราสงค์ สำหรับห่ม
นอกจากนี้ ก็ยังมีผ้าอื่น ๆ ที่อนุโลมเข้าในไตรจีวร สำหรับจัดพิธีอุปสมบท ได้แก่
- อังสะ หมายถึง ผ้าสำหรับภิกษุสามเณร ใช้คล้องเฉียงบ่า ปิดไหล่
- ประคดเอว คือ เครื่องคาดเอว หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า รัดประคด
- ผ้ารัดอก สำหรับใช้รัดอก โดยเฉพาะพระบวชใหม่
- ผ้ากราบ คือผ้าที่พระสงฆ์ใช้รับของประเคนจากสตรี
ทำไมต้องถวายจีวรแด่พระภิกษุสงฆ์
- เพื่อให้พระภิกษุสงฆ์หมดภาระในการแสวงหาผ้าสำหรับใช้สอยนุ่งห่ม ไม่ต้องกังวลใจในการแสวงหา ให้ท่านได้มีเวลาปฏิบัติธรรมอย่างเต็มที่
- เพื่อให้ท่านได้มีผ้านุ่งห่ม สำหรับป้องกันเหลือบยุง บำบัดความหนาวร้อน ป้องกันไม่ให้เกิดการป่วยไข้เพราะร้อนและหนาวเกินไป
- ในสมัยพุทธกาลพระภิกษุยังใช้จีวรในการรักษาสุขภาพอนามัย คือเมื่อเดินทาง ไม่มีผ้ากรองน้ำ ก็ใช้ชายผ้าจีวรนี่แหล่ะกรองน้ำ เพื่อให้ได้น้ำสะอาด
- เป็นการบำเพ็ญบุญอย่างหนึ่ง ในข้อที่ว่า ทานมัย บุญเกิดขึ้นจากการให้ทาน

อานิสงส์เหล่านี้ ถึงแม้พระพุทธเจ้าไม่ได้ตรัสไว้ แต่ก็ไม่ขัดต่อสิ่งที่จะเป็นไปได้ เพราะการถวาย คือการทำบุญ เมื่อบุญเกิดขึ้น บุญย่อมส่งผลในทางที่ดี สุดแต่เราจะอธิษฐาน แม้ปรารถนาพระนิพพานในอนาคตกาลก็ย่อมได้ แต่นอกจากทานแล้วก็ต้องมีบุญอื่นประกอบด้วย คือ ศีล ภาวนา
เราควรถวายจีวรในโอกาสไหน
การถวายผ้าไตรจีวร ถวายผ้าสำหรับพระภิกษุสงฆ์นั้น เราสามารถถวายได้ตลอดทั้งปี จะถวายเฉพาะรูปก็ได้ ถวายเป็นสังฆทานก็ได้ หรือเราจะถวายในโอกาสพิเศษต่อไปนี้ก็ได้
- ถวายในช่วงที่มีกิจกรรมบวชพระ อย่างเช่นเป็นเจ้าภาพผ้าไตรจีวรบวชพระ
- ถวายในช่วงเทศกาลเข้าพรรษา
- ถวายเมื่อเราสังเกตเห็นว่าพระท่านมีจีวรที่เก่ามากแล้ว ควรที่จะได้เปลี่ยน การถวายจำเพาะเจาะจงแบบนี้ ควรกราบเรียนถามท่านว่า ใช้จีวรแบบไหน สีอะไร ขนาดเท่าไหร่ ไม่ใช่สักแต่ว่าเป็นจีวรแล้วซื้อถวาย
- ถวายในโอกาสที่เรามีศรัทธา มีศรัทธาช่วงนี้ วันนี้ ถวายได้เลย ไม่จำเป็นต้องเราเทศกาลเข้าพรรษา หรือเทศกาลกฐิน เพราะถึงเวลานั้นศรัทธาเราอาจจะเปลี่ยนไป พระอาจจะไม่อยู่แล้ว เป็นเหตุให้เราไม่ได้ทำบุญ
- ถวายจีวร เมื่อเราคิดว่าดวงตก ดวงไม่ดี ปีชง (ผมไม่ได้บอกว่า ถวายจีวรแล้วแก้ดวงตกแก้ดวงไม่ได้ แก้ปีชงได้ แต่ผมแนะนำให้ให้คุณทำความดี ทำบุญ หรือดวงตกแล้วไปปล้นคนอื่นคงไม่ดีแน่
- ถวายผ้าไตรจีวรเนื่องในวันเกิด แก่เป็นเคล็ดดีไม่น้อยนะครับ เพราะการถวายผ้าไตรจีวรหมือนเป็นการเกิดใหม่เป็นพระ เกิดสิ่งดี ๆ ขึ้นมา
คำถวายจีวร
อิมานิ มะยัง ภันเต จีวะรานิ สะปะริวารานิ ภิกขุสังฆัสสะ โอโณชะยามะ สาธุ โน ภันเต ภิกขุสังโฆ อิมานิ จีวะรานิ สะปะริวารานิ ปฏิคคัณหาตุ อัมหากัง ทีฆะรัตตัง หิตายะ สุขายะ
ข้าแต่พระสงฆ์ผู้เจริญ ข้าพเจ้าทั้งหลาย ขอน้อมถวายจีวร พร้อมทั้งของบริวารเหล่านี้ แก่พระภิกษุสงฆ์ ขอพระภิกษุสงฆ์โปรดรับจีวรพร้อมทั้งของบริวารเหล่านี้ของข้าพเจ้าทั้งหลาย เพื่อประโยชน์ เพื่อความสุข แก่ข้าพเจ้าทั้งหลายตลอดกาลนานเทอญ
อานิสงส์ของการถวายผ้าจีวร
- สามารถตัดบาปออกจากจิตใจ กำจัดกิเลสคือความโลภ ความตระหนี่ถี่เหนียว ให้บรรเทาเบาบางลงได้ (ไม่ได้หมายความว่าหมดจากกิเลสทั้งหมด แต่ลด หรือตัดบางตัวให้เบาบางลง หรือชั่วขณะหนึ่ง)
- ยืน เดิน นั่ง นอนก็เป็นสุขใจ เบิกบานใจ เกิดความภาคภูมิใจในบุญกุศลที่ได้ทำ บังเกิดความอิ่มในบุญ มีความสุขใจ
- เกิดในชาติไหน ๆ ก็พ้นจากความยากจน ความลำบาก ขัดสนใจ มีความอุดมสมบูรณ์ด้วยปัจจัยทั้ง ๔
- เป็นคนที่มีรูปร่างหน้าตาที่สวยงาม ผิวพรรณผุดผ่องแจ่มใส ในทุกภพทุกชาติ
รักษาผ้าครอง ไตรจีวร ได้ประโยชน์ 6 อย่าง
๑. ได้ตื่นแต่เช้า
๒. เอาใจใส่ในกิจวัตร
๓. ฝึกหัดจิตใจ
๔. ทำให้สุขภาพดี
๕. มีความจำเยี่ยม
๖. เตรียมตารางชีวิต